Κέικ νηστήσιμο

Υλικά
1 ποτήρι λάδι
2 ποτήρια ζάχαρη
3/4 ποτήρι νερού  χυμό πορτοκαλιού
1/4 ποτήρι νερού κονιάκ
1/2 ποτήρι καρύδια τριμμένα
3 κουτ.γλυκού baking powder
Αλεύρι όσο πάρει,να γίνει πηχτός χυλός.

Εκτέλεση

Χτυπάμε το λάδι με τη ζάχαρη,ώσπου ν ασπρίσει.
Προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά,χτυπάμε καλά και στο τέλος τα καρύδια.
Λαδώνουμε μια μικρή φόρμα και κοσκινίζουμε αλεύρι,να πάει παντού.
Αδειάζουμε το μείγμα και ψήνουμε στους 180 βαθμούς πάνω κάτω αντίσταση.
Το κέικ αυτό δε φουσκώνει όπως το άλλο.Για να γεμίσει η φόρμα μέχρι πάνω βάλτε τα διπλάσια υλικά.

Κολοκυθόπιτα γλυκιά

Η κίτρινη κολοκύθα,γίνεται ωραία γλυκιά κολοκυθόπιτα.
Μια πίτα νηστήσιμη,σκέτο γλύκισμα.

Υλικά
Μία δόση φύλλα για πίτα
Ή 8 φύλλα κρούστας
1 μέτριο φλυτζάνι του τσαγιού ελαιόλαδο για να (αλείψουμε τα φύλλα)

Για την γέμιση

1200 γρ.ψίχα κίτρινης κολοκύθας ξυσμένη και σουρωμένη
1 γεμάτο κουτ.γλυκού αλάτι ημίχονδρο
1 πακέτο σταφίδες
1/2 φλυτζάνι του τσαγιού καρύδια κομμένα
1/2 φλυτζάνι του τσαγιού σουσάμι
1- 1 1/2 φλυτζάνι του τσαγιού ζάχαρη

2 κουτ.γλυκού κανέλλα τριμμένη

1/8 κουτ.γλυκού γαρύφαλλο
τριμμένο

1/2 φλυτζάνι του τσαγιού λάδι

1/2 – 1 φλυτζάνι σιμιγδάλι ή φρυγανιά τριμμένη
( αναλόγως πόσο καλά είναι στιμμένο το κολοκύθι)

Εκτέλεση

Κόβουμε την κολοκύθα και με κουτάλι της σούπας αφαιρούμε τα σπόρια.
Στη συνέχεια ξύνουμε την ψίχα,ως τη φλούδα,με κουτάλι.
Τοποθετούμε το κολοκύθι στο σουρωτήρι και το τρίβουμε με το αλάτι.
Στίβουμε καλά κι αφήνουμε να σουρώσει για μία ώρα.
Ετοιμάζουμε τη ζύμη για τα φύλλα( δές φύλλα για πίτα και αφήνουμε να ξεκουραστεί.
Ανοίγουμε 4 μεγάλα φύλλα.
Βάζουμε σε λεκάνη όλα τα υλικά της γέμισης.
Σε λαδωμένο ταψί,στρώνουμε ένα φύλλο ,λαδώνουμε και σκεπάζουμε με το δεύτερο.
Ρίχνουμε την γέμιση,πάνω από τα δύο φύλλα ,στρώνουμε ομοιόμορφα και σκεπάζουμε με τα άλλα δύο λαδωμένα μεταξύ τους.
Κόβουμε το περίσσευμα και γυρνάμε τις κολλημένες άκρες,προς τα μέσα.
Ρίχνουμε το υπόλοιπο λάδι και πασπαλίζουμε με λίγο σουσάμι.
Ψήνουμε στους 210 βαθμούς για μισή ώρα,γυρνάμε ανάποδα την πίτα και ψήνουμε γι άλλη μισή ώρα.
Σκεπάζουμε την πίτα για 10 λεπτά και μετά την κόβουμε.

Χαλβάς χιονάτος

Άλλη μια εύκολη νηστήσιμη συνταγή,με ινδοκάρυδο.

Υλικά

4 φλυτζάνια του τσαγιού νερό
2 φλυτζάνια του τσαγιού ζάχαρη
1/2 πακέτο βιτάμ
Λίγο αλάτι
250 γρ. σιμιγδάλι χοντρό
150 γρ. ινδοκάρυδο
1 βανίλια

Εκτέλεση

Βράζουμε σε μια κατσαρόλα το νερό,τη ζάχαρη και το βιτάμ.
Προσθέτουμε το σιμιγδάλι,σιγά,σιγά,προσέχοντας να μη σβωλιάσει,ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα.
-Έγώ,βάζω το βιτάμ να λιώσει , προσθέτω το σιμιγδάλι κι έπειτα το νερό με τη ζάχαρη,ανακατεύοντας συνέχεια -.
Μόλις πήξει λίγο,να ξεκολλάει απ’ τα τοιχώματα, το κατεβάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε το μισό ινδοκάρυδο.
Το ανακατεύουμε καλά και το αδειάζουμε  σ ένα μικρό  ταψί.
Από πάνω το πασπαλίζουμε ,με το υπόλοιπο ινδοκάρυδο και το αφήνουμε να κρυώσει.
Μετά από ώρα κόβουμε σε μικρούς ρόμβους.
Προτιμώ  τη συνταγή αυτή με γάλα,αντί για νερό,είναι τέλεια…αλλά… ( λόγω νηστείας)..απ’ το ολότελα….

Η συνταγή είναι από το περιοδικό » Προς την Νίκην»

Κουραμπιέδες νηστήσιμοι

Η νηστεία θέλει και ποικιλία γεύσεων.
Οι νηστήσιμοι κουραμπιέδες,δεν έχουν βούτυρο αλλά βιτάμ και ινδική καρύδα.Τη συνταγή βρήκα στο περιοδικό «προς τη Νίκη»,πριν χρόνια και
σας τη συνιστώ,είναι πανεύκολοι κι έχουν ωραία γεύση.

Υλικά

1 βιτάμ 250 γραμμαρίων.
1/2 φλυτζάνι του τσαγιού ζάχαρη άχνη
1 φλυτζάνι του τσαγιού σπορέλαιο
1 φλυτζάνι του τσαγιού ινδική καρύδα
1 φλυτζανάκι του καφέ κονιάκ
1 φακελάκι ή
3 κουτ.γλυκού  baking powder
1 φλυτζάνι του τσαγιού αμύγδαλα ή καρύδια ψιλοκομμένα
2 βανίλιες
Αλέυρι για όλες τις χρήσεις,όσο
πάρει ( περίπου μισό- ένα κιλό)
1 σακουλάκι ζάχαρη άχνη

Εκτέλεση

Χτυπάμε στο μίξερ,το  μαλακό βιτάμ με τη ζάχαρη.
Μετά προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά,σπορέλαιο,ινδοκάρυδο,κονιάκ,βανίλια,και καρύδια.
Ανακατεύουμε το baking με το κοσκινισμένο αλεύρι και προσθέτουμε σταδιακά.
Η ζύμη πρέπει να είναι μάλλον σφιχτή.
Πλάθουμε σε μπαλάκια ,πατώντας τα ελαφρά και τοποθετούμε σε αλουμίνιο ταψί,και χωρίς  λάδωμα,δεν κολλάνε.
Ψήνουμε στους 180-200 με αέρα.
Όταν βγούν,από το φούρνο,τυλίγουμε στην άχνη.

Μακαρονάδα με νηστήσιμη σάλτσα

Υλικά
1 πακέτο μακαρόνια
1 κουταλιά σούπας αλάτι ημίχονδρο
Νερό

Σάλτσα

2 -3 μεγάλες ώριμες ντομάτες τριμμένες
1 μέτριο κρεμμύδι και 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένα.
1/2 ποτήρι ελαιόλαδο
3-4  φύλλα μέντας
1/8 κουτ.γλυκού πιπέρι
Μισό ποτήρι νερό.
Λίγο αλάτι.
1/2 κουταλιά της σούπας,συμπυκνωμένο πολτό ντομάτας

Εκτέλεση

Βάζουμε το λάδι να κάψει και ρίχνουμε το σκόρδο και το κρεμμύδι.
Έπειτα τον πολτό ντομάτας και και την ντομάτα.
Προσθέτουμεαν θέλουμε και νερό,αλάτι,πιπέρι και αφήνουμε να βράσει σε σιγανή φωτιά.
Όταν η σάλτσα δέσει κατεβάζουμε ,από τη φωτιά.
Παράλληλα βράζουμε τα μακαρόνια,σουρώνουμε και προσθέτουμε 1 γεμάτη κουταλιά σούπας βιτάμ.
Σερβίρουμε ,προσθέτοντας
4 κουτ.σούπας, σάλτσα σε κάθε πιάτο.

Σάλτσα με βασιλικό

Αντί για κρεμμύδι ψιλοκόψτε ένα μικρό ματσάκι ψιλό βασιλικό.Έχει καλύτερο άρωμα.
Και σκόρδο βάζουμε 3 σκελίδες επιπλέον.

Φτιάχνω το δικό μου κήπο

 Τώρα με την κρίση καιρός να ξαναθυμηθούμε τα παλιά.

Πάμε να φτιάξουμε…κήπο;

Στο Ξηρόμερο,κάθε σπίτι είχε το μποστάνι του  δηλ.κήπος φυτεμένα με λαχανικά.

Λαχανικά βιολογικά χωρίς λιπάσματα ή φυτοφάρμακα.

Η λίπανση,γινόταν με φυσικούς τρόπους ,με κοπριά, από ζώα ή δέντρα.

Σήμερα,οι γεωπόνοι δεν συνιστούν τη φυσική λίπανση,γιατί περιέχει μικροοργανισμούς ,βλαβερούς για την ανθρώπινη υγεία ή την καλλιέργεια.

Τονίζουν ,οτι η φυσική λίπανση,αναπτύσσει βακτήρια,προτείνοντας μας,φυτοφάρμακα  που σε σωστές δοσολογίες είναι…ακίνδυνα.

Καιρού επιτρέποντος,τέτοια εποχή,οι κήποι έχουν ήδη σκαφτεί και ετοιμαστεί για το φύτεμα της πατάτας,σκόρδα ,κρεμμύδια  κ.λ.π.

Όταν το φεγγάρι είναι στη χάση,δηλ.όταν  μετά την Πανσέληνο ,κάθε βράδυ μικραίνει ,ώσπου χάνεται.Τοτε λοιπόν φυτεύουμε κρεμμύδι και σκόρδα,δηλ.φυτά που φτιάχνουν το καρπό της κάτω από το χώμα,ενώ κολοκυθιές, ντομάτες  ,πιπεριές κ.λ.π.όταν το φεγγάρι είναι στη γέμιση.Έτσι,η απόδοση του κήπου ήταν μεγάλη,βασιζόμενη εξ’ ολοκλήρου στις φάσεις της Σελήνης.

Σκάβουμε το χώμα βαθιά,έτσι ώστε ,τα λαχανικά μας,να έχουν περιθώριο ανάπτυξης.

Το χώμα πρέπει να είναι αφράτο ,ελαφρώς νωπό.

Καθαρίζουμε το χώμα απο πέτρες και ρίζες αγριόχορτων,αν τ’ αφήσουμε μέσα θα έχουμε πολύ σκάλισμα αργότερα.

Σηκώνουμε το χώμα σε βραγιές με τσάπα, για περισσότερη ευκολία στο σκέπασμα και περιθώριο ανάπτυξης στις ρίζες των λαχανικών μας.Το χώμα το ισιώνουμε απαλά,με τη βοήθεια της λανάρας.

Σε βραγιές,σπέρνουμε αραιά σπανάκια,άνιθο,μαϊντανό,σέλινο,καρότο κ.λ.π..Μετά τη  σπορά ,ρίχνουμε χώμα(κοπριά) ώστε να καλυφθούν καλά,οι σπόροι.Ποτίζουμε τα λαχανικά μας,κάθε μέρα ,μέχρι να φυτρώσουν.

Τα αφήνουμε σκεπασμένα μερα -νύχτα με νάυλον,προστατεύοντας τα απο το κρύο κι επιτυγχάνοντας έτσι την γρηγορότερη ανάπτυξη των φυτών.

Οταν ξεπεταχτούν,βάζουμε βέργες ανα ένα μέτρο για να μην αγγίζει το νάυλον,τα φυτά μας.

Τα σκόρδα και τα κρεμμύδια,φυτεύονται σε βραγιές ,χωρίς σκέπασμα,σε 6-8 εκ. απόσταση,μεταξύ τους ,χαράσσοντας μικρά αυλάκια και πιέζοντας την κάτω άκρη του κρεμμυδιού ή του σκόρδου,σαν να τα καρφώνουμε στο έδαφος,ίσα – ίσα να φαίνεται η πάνω άκρη τους.Τα σκόρδα,τα φυτεύουμε ανα σκελίδα,όχι όλο μαζί.Αν ο καιρός δεν έιναι βροχερός ,ποτίζουμε με ποτίστρα .Σημείωση,τα κρεμμύδια δεν τα ποτίζουμε συχνά,γιατί μετά σαπίζουν.

Κολοκυθιές.

Τις φυτεύουμε ανά ζευγάρι,είτε σε βραγιές,στρώνοντας το χώμα σχηματίζοντας κυκλο ακτίνας μισού μέτρου και αντικρυστά τα δύο σπόρια καρφώνοντάς το στενό μέρος τους στο χώμα.Προσοχή!Οι κολοκυθιές φυτεύονταιστη γέμιση του φεγγαριού….κανόνας!

Σκεπάζουμε με ναυλον ώσπου να ζεστάνει ο καιρός και να έχουν ξεπεταχτεί,γυρω στα 20 εκατοστά.

Οι πατάτες δεν χρειάζονται βραγιές ,αλλά αυλάκια ,τα οποία μετά σκεπάζουμε με το χώμα που παραμερίσαμε ανοίγοντας τα.Διαλέγουμε καλό πατατόσπορο ή φτιάχνουμε μόνοι μας,επιλέγοντας μεγάλες πατάτες τις οποίες αφήνουμε σε σκοτεινό μέρος,σκεπασμένες, βρέχοντας τες ελαφρώς για να βγάλουν φύτρα ( εγώ αγοράζω ποικιλία Spunda).

Επίσης,αυτή την εποχή,βάζουμε φυτώρια μέσα σε κεσεδάκια με κοπριά.Σπόρους κολοκυθιάς,ντομάτας,μελιτζάνας ,πιπεριάς κ.λ.π.

Τους σπόρους τους έχουμε κρατήσει από την περσινή καλλιέργεια.Αν όχι,στα καταστήματα φυτοφαρμάκων θα βρείτε αφθονία σπόρων .

Ντομάτα μπορείτε να παρετε μία μεγαλη της αγοράς ποικιλία κρητική,κανουν γερό κορμό και καλό καρπό(εγγυημένο)!

Βγάλτε τα σπόρια και σπείρτε τα κατευθείαν σε γλάστρα ή κεσεδάκια,ποτίζοντας τα κάθε μέρα με ποτίστρα,σκεπάζοντας με ναϋλον σακούλα.

Η μεταφύτευση γίνεται όταν φτάσουν τα 30 εκατοστά.

Με τη βοήθεια της λανάρας,στρώνουμε ελαφρώς το χώμα .

Βασιλικό σπέρνουμε το Μάρτη,γύρω στις 25.

Καλαμάρια με κοφτό μακαρονάκι

Ένα νηστήσιμο και εύκολο φαγητό.

Υλικά
2 βάζα καλαμάρια
Ή 1 κιλό φρέσκα
1 μέτριο κρεμμύδι και 1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένα
1/2 κουταλιά κοφτή σούπας  συμπυκνωμένο πολτό ντομάτας
1 κοφτή κουταλιά σούπας αλάτι ημίχονδρο
1 ποτήρι λάδι
Μια μικρή ντομάτα τριμμένη
1/4 μικρό κουτ.γλυκού πιπέρι.
1 πακέτο κοφτό μακαρονάκι

Εκτέλεση

Σε κατσαρόλα,σωτάρουμε κρεμμύδι και σκόρδο,στο καυτό λάδι.Ρίχνουμε την πάστα και τέλος τη ντομάτα.Βάζουμε νερό,ως τη μέση της κατσαρόλας και αφήνουμε να βράσει 20 λεπτά.
Προσθέτουμε το μακαρονάκι κι ανακατεύουμε,γιατί  κολλάει.
Όταν μισοβράσουν,προσθέτουμε τα καλαμάρια.
Αν δεν θέλετε να είναι σκούρο το φαγητό,μη βάζετε το ζωμό της κονσέρβας,αλλά δεν θα είναι τόσο νόστιμο το φαγητό.
Αφήνετε να βράσουν,αφήνοντάς το μακαρονάκι να κρατάει λίγο και να καλύπτονται από ζωμό.

Πώς φτιάχνουμε χαρταετό

Παλιά,στα χωριά μας,οι χαρταετοί ήταν χειροποίητοι.
Δεν ήταν τόσο εντυπωσιακοί,αλλά η κατάκτηση του ουρανού,έκανε περήφανους τους κατασκευαστές τους.
Σχεδόν,όλοι φτιάχνανε χαρταετό.
.
Απαραίτητα υλικά τα καλάμια,η ζυμαρόκολλα (με νερό κι αλεύρι ή κόλλα υγρή) εφημερίδες και δυνατό σπάγγο.
Αν ο εντυπωσιακός αγορασμένος αετός σας παρ’όλο που έχει  αέρα δεν πετάει ακολουθήστε τις οδηγίες και με όλη την  φαντασία σας,δημιουργήστε έργα τέχνης πάνω σ αυτόν.
Κατασκευάστε τον αετό μαζί με τα παιδιά,η χαρά τους θα είναι απερίγραπτη.

Υλικά

Ένα μεγάλο καλάμι ή 3 λεπτά σανιδάκια.
1 μεγάλο σωληνάκι κόλλα για χαρτιά
2 μεγάλες  ψιλές λαδόκολλες  ή μεγάλες πολύχρωμες κόλλες.
1  μεγάλο κουβάρι δυνατό σπάγγο.

Οδηγίες

Κόβουμε το καλάμι στα τρία,βγάζοντας 3 καλάμια 2 εκ.περίπου.Τα κόβουμε  έτσι ώστε να μην είναι πολύ κοίλα.
Τις δύο  ακτίνες
( ακτίνα 1,2)τις κόβουμε  ίσες μεταξύ τους και ως  στα 2/3 της τρίτης( ακτίνα 3)
Τα δύο όμοια κομμάτια τα ενώνουμε, έτσι ώστε να σταυρώνουν στο κέντρο τους
(σημείο Κ) ή λίγο ψηλότερα ,δένοντάς τα γερά με σπάγγο,αφήνοντας σπάγγο περίσσευμα (σημείο Μ).
Το τρίτο κομμάτι (3)το τοποθετούμε πάνω από τα άλλα δύο ,οριζόντια στην ένωση των άλλων δύο (σημείο Κ).
Στερεώνουμε την άκρη του σπάγγου σε μία άκρη του σκελετού.
Τεντώνοντας τον σπάγγο,ενώνουμε  τις άκρες του σκελετού στερεώνοντας τον σπάγγο σε κάθε μία από αυτές.
Προσέχουμε οι δύο  πάνω πλαϊνές εξωτερικές πλευρές του σκελετού ,να είναι ίσες μεταξύ τους.
Τοποθετούμε τη λαδόκολλα σε μεγάλη επιφάνεια και βάζουμε τον σκελετό από πάνω.
Προσεχτικά,κόβουμε περιμετρικά στο σχήμα του σκελετού,αφήνοντας 3-5 εκατοστά για το δίπλωμα.
Βάζουμε κόλλα στο περιθώριο και κολλάμε,γυρίζοντας προς τα μέσα.
Κατόπιν,το περίσσευμα του σπάγγου στο κέντρο το περνάμε από την καλή πλευρά του αετού ,κάνοντας μια μικρή τρύπα,ίσα- ίσα να χωράει ο σπάγγος.
Πριν το περάσουμε «ζυγίζουμε » τον αετό, έτσι ώστε ο σπάγγος να είναι κάθετα προς το κέντρο του,ρυθμίζοντας το κέντρο βάρους του.

Ζύγια του αετού

Παίρνουμε την άκρη του κουβαριού ,δένουμε  στην πάνω άκρη του αετού (1Α) το περνάμε τεντωμένο στο κέντρο φτάνοντας στην άλλη πάνω άκρη (2Α) στερεώνουμε  καλά και κόβουμε τον σπάγγο.
Το σπάγγο που βγαίνει από το κέντρο (σημείο Μ),το περίσσευμα που αφήσαμε τον δένουμε καλά στο κέντρο του σπάγγου (με κόκκινο σημείο Ε),ώστε γυρνώντας τον προς τα κάτω να κάνει μια πυραμίδα περίπου 15-20 εκατοστών.
Στην ένωση αυτή,στο τέλος δένουμε την άκρη του κουβαριού.

Η ουρά του αετού.

Στις δύο κάτω άκρες του αετού,δένουμε άλλο κομμάτι σπάγγου αρχίζοντας απο τη μια (2Β),τεντώνοντας το σπάγγο,φτάνουμε στο κέντρο,χωρίς να δέσουμε και στερεώνουμε στην απέναντι  κάτω άκρη(1Β).Στο κέντρο αυτού του σπάγγου (σημείο Τ) ,θα δέσουμε καλά τον σπάγγο με τις κόλλες.
Για την ουρά θα χρειαστούμε πολλές  κόλλες στο μέγεθος φύλλου τετραδίου.
Κόβουμε  το φύλλο σε 6-7 λωρίδες  περίπου  5 εκ. πιο κάτω από την άλλη άκρη της κόλλας.
Ανάλογα με το μέγεθος του αετού και η ουρά του.
Η ουρά πρέπει να έχει 5πλάσιο μήκος από το ύψος του αετού,για καλύτερη ισορροπία.
Αν ο αετός μας,είναι 1 μέτρο,τότε θα κόψουμε 5 μέτρα σπάγγο και πάνω σ αυτό θα δέσουμε τις λωρίδες.
Τις δένουμε έτσι ώστε το τέλος της μιας να σκεπάζει την άλλη εως 2-3 εκατοστά.
Έτοιμος!
Αμόλα Καλούμπα!

Τυρόπιτα

Υλικά

1 δόση φύλλα για πίτα( δές φύλλα για πίτα)
ή 6 φύλλα κρούστας
1 λίτρο γάλα πλήρες
1 κουτ.γλυκού αλάτι
1 μέτριο φλυτζάνι τσαγιού σιμιγδάλι
1 κοφτό  κουτ.γλυκού baking powder
250 γρ.φέτα τριμμένη με το χέρι
5 αυγά.
2 κουτ.σούπας  βιτάμ
1 μέτριο φλυτζάνι λάδι για τα φύλλα

Εκτέλεση

Ετοιμάζουμε τη ζύμη για τα φύλλα,χωρίζουμε σε 4 μπαλάκια και αφήνουμε να ξεκουραστεί.
Βάζουμε το γάλα,το αλάτι και το σιμιγδάλι στη φωτιά,ανακατεύοντας συνέχεια,με ξύλινη σπάτουλα.
Όταν κάνει φουσκάλες κατεβάστε την κρέμα.
Προσθέτουμε το βιτάμ κι ανακατεύουμε να πάει παντού.
Ανοίγουμε ένα ένα τα φύλλα και τοποθετούμε τα δύο,σε λαδωμένο ταψί  λαδώνοντας ανάμεσα.Αφού κρυώσει λίγο η κρέμα προσθέτουμε τα χτυπημένα αυγά ,ανακατεύουμε καλά και έπειτα την φέτα και το baking,ανακατεύουμε ελαφρά.
Αδειάζουμε τη γέμιση στα φύλλα και σκεπάζουμε με τα άλλα δύο,(λαδωμένα αναμεσα).
Κόβουμε το περίσσευμα,γυρνάμε τις κολλημένες άκρες προς τα μέσα,ρίχνουμε το υπόλοιπο λάδι και ψήνουμε για μισή ώρα,στους 210 βαθμούς τελευταία σχάρα πάνω – κάτω αντίσταση.
Με τη βοήθεια της  πλαστήρας,ή ενός μεγάλου ταψιού,γυρνάμε την πίτα  ανάποδα.
Ψήνουμε για άλλη μισή ώρα ,να ροδίσει .
Όταν βγεί σκεπάζουμε για 10 λεπτά .

Λαγάνα

Η λαγάνα είναι το ψωμί της Καθαράς Δευτέρας.

Υλικά
Για 3 μέτριες λαγάνες.

2 1/2 κούπες ζεστό νερό

2 1/2 κουτ.γλυκού μαγιά ξερή ή περίπου 20 γρ.μαγιά νωπή

1/4 κούπας λάδι

2 κουτ.σούπας ζάχαρη

1/4 κούπας σουσάμι

αλεύρι όσο πάρει,περίπου 1 1/2 κιλό

3 κουτ.γλυκού αλάτι ψιλό

Εκτέλεση

Διαλύουμε τη μαγιά με ένα κουτ.γλυκού ζάχαρη σε μισή κούπα ζεστό νερό (36 βαθμών),,προσθέτουμε λίγο αλεύρι,να γίνει ένας πηχτός χυλός και αφήνουμε να φουσκώσει.

Σε λεκάνη ,διαλύουμε το αλάτι στο υπόλοιπο ζεστό νερό,προσθέτουμε το ζεστό νερό.

Διαλύουμε το αλάτι,ρίχνουμε λιγο αλεύρι,έπειτα την διαλυμένη μαγιά ,το λάδι και προσθέτουμε σταδιακά το αλεύρι.

Ζυμώνουμε,ωσπου να πετύχουμε μια εύπλαστη ζύμη ,να μην κολλάει.

Χωρίζουμε σε 3 μπαλάκια και αφήνουμε να φουσκώσει.

Ανοίγουμε με τον πλάστη , σε χοντρό φύλλο το κάθε μπαλάκι και τοποθετούμε σε μεγάλο λαδωμένο ταψί 2-3 λαγάνες.

Αφήνουμε να διπλασιαστεί και πρίν φουρνίσουμε πατάμε τις λαγάνες με πηρούνι παντού να ξεφουσκώσουν,κάνοντας τρύπες.Πασπαλίζουμε με σουσάμι,βρέχοντας λίγο για να κολλήσει.

Ψήνουμε,για20- 30 λεπτά περίπου,οταν τις βγάζουμε απο το ταψί,πρεπει να είναι ελαφριές.

Τυλίγουμε με πετσέτα και τις βάζουμε μέσα σε ναϋλον σακούλα

.

Κατμάρ

Το κατιμάρι,είναι ένα είδος μπακλαβά,με χειροποίητο φύλλο και ψημένο στα κάρβουνα πάνω σε πυροστιά.
Παραδοσιακό νηστήσιμο γλυκό ,που προσφέρεται στους καλεσμένους τις Απόκριες,αλλά κυρίως την Καθαρά Δευτέρα.
Σήμερα,μερικές το ψήνουν ακόμα στη φωτιά,όσες έχουν τζάκι.
Εναλλακτικά ψήνεται στην κουζίνα.
Υλικά
για ταψί κουζίνας
Για τα φύλλα

3 μέτρια φλυτζάνια του τσαγιού χλιαρό νερό
3 κουτ. σούπας ελαιόλαδο
3 κουτ.γλυκού αλάτι ψιλό
Αλεύρι όσο πάρει,περίπου 1 κιλό και μισό για το άνοιγμα

1/2 φλυτζάνι ελαιόλαδο για επάλειψη

Για το γύρισμα βάζουμε 4 φλυτζάνια νερό.
Για τη γέμιση

1 ποτήρι του νερού αμύγδαλα χοντροκομμένα
1 ποτήρι καρύδια χοντροκομμένα
2 κουτ.σούπας κανέλλα τριμμένη
1/2 κουτ.γλυκού γαρύφαλλο τριμμένο
90 γρ.φρυγανιά τριμμένη
1/2 ποτήρι ζάχαρη
1/2 ποτήρι σουσάμι
και επιπλέον 2 κουτ.σούπας,για το πασπάλισμα.
Για το σιρόπι

5 ποτήρια νερό
4 ποτήρια ζάχαρη

φλούδα από λεμόνι

Εκτέλεση

Ετοιμάζουμε τη ζύμη για τα φύλλα κι αφήνουμε,να ξεκουραστεί( δές,φύλλα για πίτα).
Σε μια μικρή λεκάνη,ανακατεύουμε όλα τα υλικά της γέμισης καλά.
Ανοίγουμε ένα ένα τα μπαλάκια ζύμης σε λεπτά,μεγάλα φύλλα.
Κόβουμε σε 4 λωρίδες.
Μ ένα κουτάλι της σούπας,ρίχνουμε μπόλικο μείγμα ,περίπου 4-5 κουταλιές,αποφεύγοντας τις άκρες.
Τυλίγουμε κάθε λωρίδα,σε ρολό όχι πολύ σφιχτό ,γυρίζοντας τις άκρες προς τα μέσα.
Κολλάμε τις άκρες με λίγο νερό.
Τυλίγουμε το ρολό σαν σαλιγκάρι και το τοποθετούμε στο λαδωμένο ταψί.
Μη σας ανησυχεί που φαίνονται λεπτά,θα διπλασιαστούν με το σιρόπι.
Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία ,με τα υπόλοιπα φύλλα -λωρίδες-γέμιση-ρολά- ταψί.Τα ρολά,τα στριμώχνουμε,ώστε να μη μένουν κενά.
Πασπαλίζουμε με σουσάμι.
Τα ρολά τα βάζουμε και ευθεία σε ορθογώνιο ταψί.

Άλλος τρόπος είναι μετά τη γέμιση,

μαζεύουμε τα φύλλα ,με τα δάχτυλα

να κάνουν πτυχές .
Περιχύνουμε τα ρολά με το λάδι και ψήνουμε στους 200 πάνω-κάτω αντίσταση για μία ώρα περίπου (ή 180 με αέρα).
Παράλληλα ετοιμάζουμε το σιρόπι για 10 λεπτά,αφού πάρει βράση,σε μέτρια φωτιά.
Περιχύνουμε προσεχτικά το κατιμάρι.
Σκεπάζουμε με την πλαστήρα,ή ένα άλλο ταψί.

Κρύο σιρόπι- καυτό γλυκό
Κρύο γλυκό- βραστό σιρόπι.

Οι φωτό,είναι για διπλή δόση,στο γύρισμα και ψημένο στα κάρβουνα.

Κοτόπουλο λεμονάτο

Υλικά
1 κοτόπουλο
1 μεγάλο κρεμμύδι
1 ματσάκι άνιθο και
1  σκελίδα σκόρδο
ψιλοκομμένα
5 μέτριες πατάτες,κομμένες.
Χυμό από μισό λεμόνι
Μισό ποτήρι ελαιόλαδο
1 κοφτή κουταλιά της σούπας,αλάτι ημίχονδρο
1/4 κουτ.γλυκού πιπέρι πιπέρι

Εκτέλεση

Πλένουμε και τεμαχίζουμε το κοτόπουλο.
Σοτάρουμε τις πατάτες,με λίγο λάδι,έπειτα,αφού τις βγάλουμε,σωτάρουμε το κοτόπουλο.
Τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα.
Στο ίδιο λάδι σωτάρουμε το σκόρδο και το κρεμμύδι.
Καλύπτουμε το φαγητό,με νερό και ρίχνουμε αλάτι,πιπέρι και το ψιλοκομμένο άνιθο.
Βράζουμε για μία ώρα περίπου να δέσει ελαφρά ο ζωμός.
Δέκα λεπτά πριν το τέλος,προσθέτουμε το λεμόνι.

Μαρμελάδα πορτοκάλι

Υλικά

5 πορτοκάλια καθαρισμένα
500 γρ.   ζάχαρη
Λίγες σταγόνες λεμόνι

Παλιά δεν πέταγαν τίποτα,έτσι και τώρα .
Η ψίχα του πορτοκαλιού γίνεται ωραιότατη μαρμελάδα.
Κόβουμε την ψίχα των πορτοκαλιών σε φέτες,αφαιρούμε τα κουκούτσια .
Τα βράζουμε με λίγο νερό κι έπειτα ,τα αλέθουμε στο μπλέντερ.
Προσθέτουμε την ζάχαρη αφού βράσουν.
Αφήνουμε να δέσει.
Όταν κρυώσει λίγο,προσθέτουμε λίγες σταγόνες λεμόνι.
Αν την διατηρήσουμε για καιρό
αποθηκεύουμε σε βάζα αποστειρώνοντάς τα για 5-10  στο φούρνο ,αφού πρώτα τα έχουμε ξεπλύνει με βραστό νερό.

Γλυκό πορτοκάλι

Το γλυκό πορτοκάλι,γίνεται όπως το νεράντζι,μόνο που δεν χρειάζεται τόσο ξεπίκρισμα.Φτιάχνοντάς το ,μοσχομυρίζει όλο το σπίτι,με το μοναδικό άρωμα του πορτοκαλιού.

Υλικά

5 μεγάλα πορτοκάλια με καθαρή φλούδα.
700 γρ. ζάχαρη
Λίγο χυμό λεμονιού.
Νερό
Εκτέλεση

Πλένουμε τα πορτοκάλια και ξύνουμε ελαφρώς.
Κόβουμε το πάνω και κάτω μέρος και χαράσσουμε ως την ψίχα στα 4 ή στα 6.
Αφαιρούμε προσεχτικά τις φλούδες και τυλίγουμε σε ρολά.
Με την βοήθεια μεγάλης βελόνας και βαμβακόνημα,αρμαθιάζουμε τις φλούδες,τρυπώντας στο κέντρο των ρολών.
Βάζουμε την αρμάθα σε νερό,ξεπλένουμε καλά και τ αφήνουμε όλη νύχτα.
Το πρωί αλλάζουμε το νερό,μέχρι να το βράσουμε 3-4 φορές ακόμη.
Βράζουμε 5 λεπτά ( αφού πάρει βράση) με καθαρό νερό.
Επαναλαμβάνουμε 5-6 φορές αλλάζοντας το νερό.
Βάζουμε την αρμάθα ξανά στην κατσαρόλα ,με την ζάχαρη και νερό,να καλύψει τις φλούδες.
Αφήνουμε το σιρόπι να δέσει,να κάνει κόμπο,δεν ανακατεύουμε.
Τέλος προσθέτουμε λίγες σταγόνες λεμόνι.
Έτοιμο!
Μπορείτε να το χρησιμοποιείτε και σαν φρουί γλασσέ ,αφήνοντάς το να σουρώσει.

Πως γίνεται το ζυμωτό ψωμί!

Σίγουρα όλοι έχετε διαβάσει τον μύθο με τον βασιλιά,στον οποίο ,δεν του φαινόταν τίποτα νόστιμο.
Όταν όμως κόπιασε για να ζυμώσει και να ψήσει το ψωμί,του φάνηκε,το πιο νόστιμο ψωμί του κόσμου.

Έτσι και στο Ξηρόμερο.
Το πιό νόστιμο ψωμί,είναι το ζυμωτό.

Αυτό, που οι νοικοκυρές,παλιά ξύπναγαν μεσάνυχτα για να είναι έτοιμο ως το πρωί,που τις περίμεναν,ένα σωρό άλλες δουλειές.
Τα σπίτια έμπαζαν από παντού και δεν είχαν μαγιά,έτσι το ψωμί,αργούσε να «γίνει».
Γι αυτό το ψωμί,έκαναν μέρες ταξίδι,για να το γευτούν,οι λεγόμενοι» ζυμωτάδες»,που συνήθως ήταν οι Αθηναίοι γαμπροί.
Ψηνόταν σε χειροποίητους φούρνους,με λιανά  ξύλα από πουρνάρι,κουμαριά,γενικά ξύλα που αφήνουν κάρβουνα.
Ψηνόταν όπως και σήμερα σε λαδωμένα ταψιά ,τα νταβάδια,ενώ πολλές τα έριχναν κατευθείαν στον καθαρισμένο πυρωμένο πάτο του φούρνου.
Τα ψωμιά αυτά ονομάζονταν καρβέλια και πρίν το φούρνισμα,τα τοποθετούσαν σε  μεγάλη επιφάνεια με τετράγωνα χωρίσματα,την πινακωτή.
Πολλές νοικοκυρές ακόμα ζυμώνουν.
Ξυλόφουρνοι,όμως πολύ λίγοι καπνίζουν, (παλιότερα κάθε σπίτι είχε τον δικό του φούρνο).
Σήμερα όσες ζυμώνουν το ψήνουν στην ξυλόσομπα ή την κουζίνα.
Δεν είναι δύσκολο το ζύμωμα,συνήθεια είναι κι όταν το κάνεις με μεράκι,το αποτέλεσμα σε δικαιώνει.
Μόνο που το ζυμωτό παχαίνει περισσότερο από το αγοραστό.
Κι αν είναι φρέσκο ,δηλ.της ημέρας εξαφανίζεται …αμέσως.

Υλικά

για 2 καρβέλια μικρά.

Ένα μπαλάκι προζύμι,όσο ένα καρύδι
5 κούπες ζεστό νερό
1 1/4    κουτ.γλυκού μαγιά νωπή τριμμένη.
1 κουτ.γλυκού ζάχαρη.
6 κουτ.γλυκού αλάτι ημίχονδρο.(1 κούπα νερό-1 κουταλιά  κοφτή σούπας αλάτι)
Αλεύρι για όλες τις χρήσεις (περίπου 2-3 κιλά).

Προζύμι μπορούμε να πάρουμε από το φούρνο για πιο εύκολα.
Πριν το χρησιμοποιήσουμε το αφήνουμε ,εκτός ψυγείου για 1 ώρα,όπως και την μαγιά.
Διατηρούμε τη μαγιά στην συντήρηση,όπως και το προζύμι,κλεισμένα σε μπολάκι που κλείνει καλά το καπάκι του.
Αν βάλουμε τη μαγιά στην κατάψυξη,την κλείνουμε αεροστεγώς.

Προζύμι
Συνήθως το «αναπιάνουν» από το βράδυ.Εγώ το κάνω 2-6 ώρες πριν το ζύμωμα.

Εκτέλεση

Διαλύουμε την μαγιά,σε μισή κούπα ζεστό
(36 βαθμούς) νερό μαζί με την ζάχαρη.
Προσοχή το νερό,δεν πρέπει να είναι καυτό,ούτε χλιαρό.
Διαλύουμε το προζύμι μέσα στη μαγιά.
Αν η μαγιά δεν «ανέβει»,πετάξτε την.
Ρίχνουμε 4 κουτ,σούπας περίπου,αλεύρι για όλες τις χρήσεις, στην μαγιά,ώστε να γίνει ένας πηχτός χυλός.

Κλείνουμε με μεβράνη ή καπάκι ( αν έχει) κι αφήνουμε  να φουσκώσει.
Βάζουμε σε μπωλ του ενός κιλού,για να έχει χώρο να ανέβει.
Κοσκινίζουμε το αλεύρι,σε μεγάλη λεκάνη.

Ζύμωμα

( οι παλιές,βάζουν πρώτα το αλεύρι ,κάνουν λακκούβα και προσθέτουν τα υλικά, εγώ το κάνω αλλιώς).
Βάζουμε το νερό να ζεσταθεί.
Αδειάζουμε  το νερό σε μεγάλη λεκάνη και διαλύουμε το αλάτι.
Προσθέτουμε λίγο αλεύρι και ανακατεύουμε.
Προσθέτουμε  το προζύμι,ανακατεύοντας και σταδιακά ρίχνουμε το αλεύρι

Στην αρχή προσθέτοντας αλεύρι ανακατεύουμε  με τις παλάμες.
Προσθέτοντας λίγο – λίγο αλεύρι ,ζυμώνουμε με γροθιές περίπου 5-10 λεπτά και διπλώνοντας τη ζύμη,(κινήσεις όπως πλένουμε ένα ρούχο).
Δε χρειάζεται παραπάνω.Προσοχή μην κρυώσει το ζυμάρι.
Μια μεγάλη λεκάνη,θα κάνει το ζύμωμα παιχνίδι,γιατί εκεί θα μπορείτε να γυρνάτε την ζύμη.
Σκεπάζουμε την λεκάνη με βαμβακερή μεγάλη πετσέτα, ναϋλον και μια ελαφριά κουβερτούλα.Καλύτερα βάλτε τη ζύμη σε μικρότερη λεκάνη,για να σκεπαστεί καλύτερα και να μπορείτε να υπολογίσετε πόσο φουσκώνει.
Αφήστε μία ώρα ( το χειμώνα 2) να διπλασιαστεί σε όγκο.
Σε αλευρωμένη επιφάνεια ή σε λεκάνη αδειάζετε την ζύμη.
Η με αλευρωμένα χέρια χωρίζετε τη ζύμη .

Κρατάμε ένα μπαλάκι ζύμης,για προζύμι.Την άλλη μέρα,το βάζουμε στο ψυγείο.

Λαδώνουμε 2 μικρά ταψάκια,(με πάτο,όσο ένα μεγάλο πιάτο
Χωρίζουμε με ελαφρώς αλευρωμένα χέρια, τη ζύμη στα δύο και κυλάμε το κάθε κομμάτι ξεχωριστά στην αλευρωμένη επιφάνεια.
Θα σχηματιστεί μια μπάλα (μεγέθους ενός  μεγάλου πορτοκαλιού),τσιμπώντας ελαφρά τη ζύμη να στρογγυλοποιηθεί .Πιέζουμε να φύγει ο αέρας.Επαναλαμβάνουμε .

Τοποθετούμε την αλευρωμένη μπάλα στο λαδωμένο ταψί.Αν το ζεστάνετε λίγο,είναι καλύτερα για το ψωμί,το βοηθάει ν ανέβει.Βρέχουμε λίγο την επιφάνεια( πριν το φούρνισμα με πινέλο).
Σκεπάζουμε με πετσέτα κι αφήνουμε 1- 1 1/2 ώρα να φουσκώσει,όχι να παραγίνει,γιατί μετά θα τρίβεται.
Ψήνουμε σε προθερμασμένο  (5-10 λεπτά) φούρνο ,στους 250 σε κεραμική για 20 -30 λεπτά ώσπου να πάρει το χρώμα που θέλουμε κι έπειτα στους180- 190 για 25 -35λ.

Τοποθετούμε τα ταψάκια ,διαγώνια του φούρνου,για να κλείσει,εντελώς η πόρτα (ή 1 ταψί Νο 32).
Δεν ανοίγουμε συνέχεια την πόρτα.
Για να βεβαιωθούμε οτι ψήθηκε,βγάζοντάς το απο το ταψί,το γυρνάμε ανάποδα και το χτυπάμε,όταν ακούγεται σαν να είναι κενό μέσα,είναι ψημένο.
Τυλίγουμε με βαμβακερή πετσέτα,αφού περάσουμε το πάνω μέρος με βρεγμένο πινέλο,2-3 φορές.
Αφήνουμε το ψωμί σε ξύλινη επιφάνεια,
(οχι κατευθείαν στον πάγκο ή το τραπέζι) στρωμένη με πετσέτα.

Στην πάνω πλευρά του ψωμιού,σκεπάστε(πάνω απο την πετσέτα)
με νάϋλον κι από πάνω ένα διπλωμένο τραπεζομάντηλο,να σκεπαστεί καλά ως κάτω ,καλά τυλιγμένο.
Μην το κόψετε,πριν περάσει 1 ώρα,το ψωμί χαλάει( εμφάνιση).

Οι πετσέτες του ψωμιού,πλένονται χωρίς μαλακτικό κι αρώματα γιατί όταν τυλίγεται ζεστό παίρνει μυρωδιά.
Την επομένη ημέρα – αν φτιάξετε πολύ- το ξεσκεπάζετε να στεγνώσει και το δένετε σε νάϋλον σακούλα.
Στην κατάψυξη,ερμητικά κλειστό διατηρείται για μήνες.Για να ξεπαγώσουμε βγάζουμε από την προηγούμενη μέρα.

Ο λύκος και τα πρόβατα

Πριν πολλά χρόνια τα Ακαρνανικά βουνά,ήταν γεμάτα λύκους.
Αποτελούσαν όμως μόνιμη απειλή για τους κτηνοτρόφους και δεν ήταν λίγες οι φορές που αποδεκάτιζαν ολόκληρα κοπάδια,όταν «έπεφταν» πεινασμένες αγέλες.
Οι βοσκοί,προκειμένου,να προστατέψουν την περιουσία τους…τα ζωντανά τους,σκότωναν τους λύκους,με αποτέλεσμα την εξαφάνιση του είδους,στην περιοχή μας.
Η ιστορία που θα αφηγηθώ,είναι πραγματική.
Συνέβη,πριν πολλά χρόνια,στα Ακαρνανικά όρη.
Κάποτε,ήταν ένας βοσκός.
Καθώς βοσκούσε τα προβατά του στο βουνό,είδε έναν λύκο.Ο λύκος,μόλις τον είδε να πλησιάζει άρχισε να γρυλίζει,δείχνοντας τα δόντια του.
Ο βοσκός τον θεώρησε απειλή  και τον σκότωσε.
Πίστεψε οτι θα επιτεθεί στο κοπάδι του.
Ο λύκος όμως αγρίεψε,γιατί ήταν θηλυκός … ήταν λύκαινα…και σαν μάνα,προειδοποιούσε γρυλίζοντας,οτι είναι αποφασισμένη να προστατέψει το μικρό της.
Ο βοσκός, αντιλήφθηκε το λάθος του,όταν ήταν ήδη αργά.
Πιο πίσω,το μικρό λυκάκι,ένα όμορφο κουταβάκι,που μόλις έκανε τα πρώτα του βήματα.
Ο βοσκός,πήρε το μικρό,απροστάτευτο λυκάκι,στην καλύβα του.Το τάιζε γάλα από τα πρόβατά του ,φροντίζοντάς το σαν  μωρό.
Μέρα με τη μέρα,μεγάλωνε,το πρόβειο γάλα,το έκανε δυνατό.
Το λυκάκι,εξημερώθηκε κι έβλεπε τον βοσκό σαν οικογένειά του.
Ήταν ένα όμορφο παιχνιδιάρικο κουτάβι,που μεγάλωνε,ανάμεσα,στα πρόβατα.
Τα κυνηγούσε,θέλοντας να παίξει,τ ‘αρνάκια έτρεχαν μαζί του και  ακόμα και τα δύσπιστα κριάρια εξοικειώθηκαν μαζί του.
Μόλις ερχόταν το αφεντικό του,έκανε του κόσμου τα κόλπα,για να τραβήξει την προσοχή του.
Κι ο βοσκός,ασχολούνταν πολύ μαζί του,το αγαπούσε,σαν άνθρωπο.
Κάποια μέρα,το μικρό κουτάβι,έγινε ένας όμορφος λύκος,με υγιές τρίχωμα και λαμπερά μάτια.
Ήταν το καμάρι του βοσκού.
Οι άλλοι τσοπάνηδες,τον απέφευγαν,έδειχναν δύσπιστοι ως προς την εξημέρωση του λύκου.
Ο βοσκός δεν έτρεχε,πίσω από τα πρόβατα ,ο λύκος πια, ήταν οδηγός και προστάτης του κοπαδιού.
Τα συνόδευε στο λιβάδι και τα οδηγούσε πίσω στο μαντρί τους.
Κι αυτά, υπάκουαν  αμέσως στο «γαύγισμά’ του.
Μια μέρα,ο βοσκός,αναγκάστηκε να κατέβει στο χωριό,αφήνοντας… τον λύκο με τα πρόβατα.
Οι υπόλοιποι του έλεγαν κοροϊδευτικά …»άφησες το λύκο,να φυλάει τα πρόβατα;»
Ο βοσκός όμως,έδειχνε απόλυτη εμπιστοσύνη στον πιστό του φίλο,αδιαφορώντας για τα σχόλιά τους.
Όταν το βράδυ,επέστρεψε,βρήκε τέσσερα,πέντε πρόβατα φαγωμένα,να κείτονται στο έδαφος κι ο λύκος να στέκει πιο πέρα κοιτώντας  τον μελαγχολικός κι απορημένος, γύρω από το στόμα,γεμάτο αίματα.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, άδειασε το τουφέκι πάνω του.
Ερευνώντας το βοσκοτόπι του, και για άλλα φαγωμένα πρόβατα,προς μεγάλη του έκπληξη,είδε έναν άλλο λύκο νεκρό ,με έντονες βαθιές δαγκωματιές  στο κορμί του.
Γυρίζει ξανά στο δικό του λύκο και είδε οτι πάνω από το λαιμό του,είχε κι αυτός σοβαρά βαθιά τραύματα .
Ο φίλος του,δεν τον πρόδωσε… φάνηκε άξιος της εμπιστοσύνης του,πολεμώντας το ίδιο του το αίμα,για το αφεντικό του.
Η ιστορία αυτή μας διδάσκει πολλά:
Πριν κρίνεις σκέψου….
Μήν ακούς τη γνώμη των άλλων,Εμπιστέψου το ένστικτό σου…και τέλος….
Μάθε από τα λάθη σου!

Παστίτσιο

Το παστίτσιο έχει λίγη φασαρία ,αλλά είναι ένα φαγητό που τελικά αξίζει  ο κόπος του.

Υλικά

Μια δόση κιμά

Για την μπεσαμέλ

1.200 γρ. γάλα πλήρες

12  κουτ.σούπας κοφτές αλεύρι

1 κουτ.γλυκού αλάτι και λίγο πιπέρι

2 κουτ.σούπας μαργαρίνη ή βούτυρο

1/2 κουτ.γλυκού μοσχοκάρυδο

1 αυγό

για τα μακαρόνια

1 πακέτο μακαρόνια Νο 3 ή 5

2 αυγά

1/2 φλυτζάνι τσαγιού γάλα

1/4 φλυτζάνι τσαγιού σιμιγδάλι(αν κρυώσουν κι έχουν πιει το γάλα,δεν χρειάζεται)

1/2 φλυτζάνι τσαγιού βιτάμ ή βούτυρο

Εκτέλεση

Για οικονομία χρόνου,πρώτα φτιάχνω την μπεσαμέλ και τα μακαρόνια,ή χρησιμοποιώ  τα 3 μάτια της κουζίνας.

Βαζουμε τον κιμά να βράσει .

Παράλληλα με τον κιμά ετοιμάζουμε την μπεσαμέλ.Βάζουμε το γάλα να ζεσταθεί,ενώ κρατάμε 1 ποτήρι και σ άυτό χτυπάμε το αλεύρι στο μπλέντερ ή στο μίξερ του καφέ.

Το ρίχνουμε στο ζεστο γάλα ,με το αλάτι και ανακατεύουμε συνέχεια με ξύλινη σπάτουλα,έτσι δεν κολλάει,στον πάτο,ούτε σβολιάζει.

Όταν πάρει τις πρώτες φουσκάλες,κατεβάζουμε και προσθέτουμε 1 γεματη κουταλιά σούπας,μαργαρίνη ή βούτυρο.

Προσθέτουμε το μοσχοκάρυδο και ανακατεύουμε καλά.Για να μήν πιάσει κρούστα καλύπτουμε την κρέμα κατευθείαν ,με μεμβράνη.

Σε μπόλικο αλατισμένο νερό ( 1 γεμάτη κουταλιά της σούπας αλάτι),ρίχνουμε τα μακαρόνια,αφου πάρει βράση το νερό.Δεν τα βράζουμε κανονικά ,πρέπει να είναι μισοβρασμένα,γιατί μετά θα μαλακώσουν πολύ.

Τα σουρώνουμε και τα βουτυρώνουμε.Προσθέτουμε το γάλα και το  σιμιγδάλι κι ανακατεύουμε καλά.Αφήνουμε λίγο να κρυώσουν και προσθέτουμε τα χτυπημένα αυγά,ανακατεύοντας καλά.Τα αυγά τα ρίχνουμε ,όταν έχουμε όλα τα άλλα έτοιμα να μπουν στο ταψί.

Χτυπάμε το αυγό και το προσθέτουμε στην μπεσαμέλ,ανακατεύοντας να πάει παντού..

Σε καλά βουτυρωμένο ταψί  Νο 32,κοσκινίζουμε με σουρωτήρι λίγο σιμιγδάλι,ώστε να πάει παντού.Στρώνουμε τα μισά μακαρόνια,με αραιή πηρούνα,να πάνε παντού.Έπειτα τον κιμά(αφαιρούμε την κανέλλα και τα γαρύφαλλα),να πάει παντού.Απο πάνω απο τον κιμά τα υπόλοιπα μακαρόνια και τέλος την μπεσαμέλ.

Ψήνουμε στους 220 βαθμούς,πάνω -κάτω αντίσταση για 45 λεπτά(ανάλογα το φούρνο),προτελευταία σχάρα.

Ουυυυυύφφφ….τελείωσε!Τώρα ….ποιός πλένει…. τις κατσαρόλες….

Μακαρόνια με κιμά

Τα μακαρόνια με κιμά,είναι ένα εύκολο φαγητό και το αγαπημένο των παιδιών.
Υλικά
για 4 άτομα

500 γρ.κιμά
1 κρεμμύδι
2 σκελίδες σκόρδο
1 μικρή ντομάτα τριμμένη
2 γαρύφαλλα ολόκληρα
1 μικρό ξύλο κανέλλα
4 φύλλα μέντας
1  κουτ.γλυκού αλάτι ημίχονδρο
1/4 κουτ.γλυκού πιπέρι
1/2 κουτ.γλυκού κύμινο(προαιρετικά)
1 κουτ.σούπας γεμάτη,συμπυκνωμένο χυμό ντομάτας
2κουτ.σούπας ελαιόλαδο
2 κουτ.σούπας γεμάτες βιτάμ

1 πακέτο μακαρόνια
1/4 κούπας βιτάμ

Εκτέλεση

1ος τρόπος)

Βάζουμε το λάδι στην μικρή κατσαρόλα κι αφήνουμε να κάψει.
Προσθέτουμε τον κιμά και σωτάρουμε.Ρίχνουμε το κρεμμύδι και το σκόρδο κι αφού μαραθούν ,προσθέτουμε τον πολτό.
Τέλος τα υπόλοιπα υλικά.
Καλύπτουμε τον κιμά με νερό και αφήνουμε να βράσει,περίπου 40-50 λεπτά.Αφήνουμε να δέσει ελαφρά η σάλτσα.
2ος τρόπος
Βάζουμε τον κιμά στην κατσαρόλα και ρίχνουμε νερό να καλυφθεί.
Προσθέτουμε αλάτι,πιπέρι,κανέλλα, γαρύφαλλα,μέντα,σκόρδο ,κρεμμύδι και τριμμένη ντομάτα.
Αφήνουμε να βράσει και να σωθεί,εντελώς το νερό.
Προσθέτουμε το λάδι και σοτάρουμε ανακατεύονταςΈπειτα και τον πολτό και ανακατεύουμε για 3 λεπτά.
Προσθέτουμε το βιτάμ και μισό ποτήρι νερό κι αφήνουμε,να δέσει η σάλτσα,περίπου 5 λεπτά.
Παράλληλα βράζουμε τα μακαρόνια ( τα προσθέτουμε αφού το νερό βράζει)σε μπόλικο νερό με 1 κουταλιά σούπας αλάτι.
Δεν κλείνουμε το καπάκι,γιατί τα μακαρόνια φουσκώνουν και χύνονται.
Αφήνουμε να κρατάνε λίγο,σουρώνουμε και προσθέτουμε 1/4 κούπας βιτάμ ή βούτυρο,ανακατεύουμε,να πάει παντού.
Σερβίρουμε ζεστά με 3-5 κουταλιές σούπας κιμά,στο κάθε πιάτο και 3 κουτ.σούπας τριμμένη φέτα.

Γιατί οι άντρες πεθαίνουν πρώτοι;

Κάθε μέρα στο Ξηρόμερο,οι καμπάνες ηχούν πένθιμα.

Στο άκουσμά τους,όλοι ρωτάνε… ποιος πέθανε;Ποτέ δε λέμε ποιά… πέθανε.

Γιατί;Γιατί συνήθως πεθαίνουν άντρες,αφήνοντας πίσω τους χήρες.

Χήρες παντού,ειδικά ηλικιωμένες,ντυμένες στα μαύρα,καλυμμένες με μαντήλι.

Παρασκευή απόγευμα,όλες οι χήρες πάνε πρόσφορο στην εκκλησία.

Και σήμερα Ψυχοσάββατο,μαυρολογάνε οι δρόμοι προς τις εκκλησίες.

Γιατί πεθαίνουν όμως,πρώτα οι άντρες;

Λένε,οτι οι οδύνες της γέννας κάνουν πιο ανθεκτικές τις γυναίκες.

Παλιά,τότε που ο άντρας ,ήταν δικτάτορας,κάνοντας το βίο αβίωτο στην γυναίκα του,τότε που έψαχνε την παραμικρή αφορμή για να δείξει την» ανωτερότητα»του πάνω της,τότε που  άφηνε όλες τις δουλειές σε’κείνη,
λογικό για μένα ,ήταν η γυναίκα αυτή,να τον καταριέται κρυφά,μή έχοντας άλλον τρόπο ξεσπάσματος.

Κάποια στιγμή,οι κατάρες αυτές,έπιασαν τόπο.

Αυτός…μας αφήνει… χρόνους και η χήρα του …ξανανιώνει.

Εκτός κι αν υπάρχει Θεία Δίκη και τιμωρεί μ ‘αυτόν το τρόπο τους σκληρούς άντρες , απαλλάσοντας τη γυναίκα από αυτό το μαρτύριο.

Η μήπως ο Θεός αγαπάει πιο πολύ,τους άνδρες και τους παίρνει κοντά πιο νωρίς, του για να τους γλυτώσει απο την… γυναικεία μουρμούρα;

Η γυναίκα,αν το έχει βάλει στόχο,όπου και να πάει,θα τον βρεί για…δεύτερο γύρο μουρμούρας.

Αυτό που με κάνει ν’αναρωτιέμαι,είναι γιατί η γυναίκα,μιλάει με τόση  αγάπη για τον μακαρίτη….ειδικά οταν μαρτύρησε κυριολεκτικά πλάι του,ως σύζυγος….εκτός κι αν …ο φόβος ,της έγινε συνήθεια.

Ή… κατά βάθος είναι ευχαριστημένη… και ως ύστατη ένδειξη ευγνωμοσύνης,που επιτέλους ελευθερώθηκε από αυτό τον τύραννο.. κλαίει,οδύρεται και παινεύει τον μακαρίτη….ποιόν…αυτόν που τους ξερίζωνε τούφες μαλλί,που έσπαγε την βλάχικη  γκλίτσα πάνω της …. που της φερόταν ,σαν σκλάβα του.
Παρατήρησα επίσης,οτι σύζυγοι τέτοιων ανδρών και εν ζωή,όταν έχουν την ανάγκη τους,αυτές τους την προσφέρουν απλόχερα,με περίσσια στοργή και φροντίδα,σαν να είναι ο ευεργέτης τους…ενώ άλλες που ο σύζυγος τους τις υπολόγιζε ,τις σεβόταν,εκείνα τα δύσκολα χρόνια,σήμερα όταν εκείνοι έχουν ανάγκη τη φροντίδα τους,αυτές τους φέρονται άσχημα.
Μπερδεύτηκα…
Τελικά…. τί θέλουν οι γυναίκες;

Καλαμάρια γεμιστά

Γι αυτό το φαγητό,χρειαζόμαστε μεγάλα  ολόκληρα καλαμάρια.

Υλικά

1 κιλό μεγάλα καλαμάρια καθαρισμένα
3/4 κούπας ρύζι γλασσέ ή καρολίνα
Μισό ματσάκι άνιθο
1 μεγάλο ξερό κρεμμύδι,ψιλοκομμένο
1 σκελίδα σκόρδο
Λίγο πιπέρι
1 κοφτή κουτ.σούπας αλάτι ημίχονδρο.
1/2 φλυτζάνι ελαιόλαδο και άλλο 1/4 για το ταψί.

Εκτέλεση.

Αλατίζουμε τα καθαρισμένα καλαμάρια.
Στην κατσαρόλα,ρίχνουμε μισό φλυτζάνι λάδι και σωτάρουμε το κρεμμύδι- σκόρδο,προσθέτουμε το ρύζι και το άνιθο και ρίχνουμε λίγο νερό,ανακατεύοντας.Ρίχνουμε 1 κουτ.γλυκού περίπου αλάτι και το πιπέρι,ανακατεύοντας.
Η γέμιση πρέπει να είναι ρευστή,όχι πολύ όμως.
Γεμίζουμε με ένα κουταλάκι του γλυκού το μισό του καλαμαριού.
Με μια οδοντογλυφίδα,κλείνουμε το άνοιγμα ,περνώντας την, σαν να  το ράβετε αραιά.
Τοποθετούμε στο ταψί και συνεχίζουμε,γεμίζοντας και τα υπόλοιπα.Ρίχνουμε λίγο λάδι από πάνω το λάδι.Προσθέτουμε,λίγο νερό,για να μην κολλήσουν  και λίγο πιπέρι.
{Αν θέλετε μπορείτε να βάλετε κι απέξω ρύζι,στο ταψί.
Αλλά θα βάλετε 1 1/4 κούπας ρύζι( αν βάλετε πιο πολύ ρύζι απο την  αρχική αναλογία,μαλλον θα υστερεί σε γεύση).
Επίσης,το άνιθο,μπορείτε να το αντικαταστήσετε με ένα κουτ.γλυκού συμπυκνωμένο χυμό ντομάτας  και 1 μικρή ντομάτα αλεσμένη.}
Ψήνουμε πάνω- κάτω στους 200 βαθμούς για 35-40 λεπτά.

Καλαμαράκια τηγανητά

Υλικά:
500 γρ καλαμάρια,
(προτιμώ τα κατεψυγμένα,θέλουν λιγότερο καθάρισμα και δεν λερώνουν)
Αλάτι μια κοφτή κουταλιά της σούπας .
Χυμό μισού λεμονιού
1 μεγάλο φυτζάνι ελαιόλαδο
Τα καλαμαράκια τηγανητά είναι ο πιο νόστιμος τρόπος μαγειρέματος.
Ανήκουν στα εύκολα και νηστήσιμα φαγητά.
Το μυστικό τους για να μη γίνουν σκληρά,σαν λάστιχο,είναι η αφαίρεση της λεπτής μεμβράνης που έχουν απ’έξω.
Καθαρίζουμε τα καλαμάρια τρίβοντας ελαφρά να φύγει το σκούρο κάλυμμα.
Αφαιρούμε το λεπτό «κόκκαλο» τους και για να μην πικρίζουν,αφαιρούμε και το εσωτερικό τους.
Ξεπλένουμε καλά,αλατίζουμε και τ’ αφήνουμε να σουρώσουν.
Βάζουμε σε αντικολλητικό τηγάνι λάδι να κάψει.
Σε μια σακούλα multi bag,βάζουμε ένα φλυτζάνι αλεύρι και  6-7 καλαμάρια.
Κρατάμε το άνοιγμά της και κουνάμε ν’ αλευρωθούν καλά.
Βάζουμε τα καλαμάρια στο καυτό λάδι κι αφήνουμε να χρυσίσουν.
Δεν βάζουμε πολύ λάδι στο τηγάνι.
Προσοχή!Τα καλαμάρια  ξεσκέπαστα,εκτοξεύονται παντού,γι αυτό σκεπάστε μ ‘ ένα μεγάλο καπάκι ή σίτα.Θα σας γλυτώσει από εγκαύματα και η κουζίνα δεν θα μοιάζει βομβαδισμένη.
Δεν θέλουν πολύ ώρα γιατί σκληραίνουν.
Αφήνουμε να ροδίσουν ελαφρώς και από τις δύο πλευρές.
Βγάζουμε με τρυπητή και ρίχνουμε λίγο λεμόνι.
Έτοιμα!

Τα δύσκολα χρόνια

Συζητώντας με ηλικιωμένους,μαθαίνουμε πράγματα ,άγνωστα σε μάς.
.

Πολλοί,θυμούνται εκείνα τα χρόνια,με νοσταλγία…χρόνια δύσκολα αλλά   …χαραγμένα  στην μνήμη τους, ως… παιδικές,όμορφες αναμνήσεις!

Μιλάω για τις εποχές φτώχειας στην Ελλάδα και  συγκεκριμένα στο Ξηρόμερο.
Όταν οι συνθήκες εργασίας,ήταν αμείλικτες με την ανθρώπινη αντοχή….όταν η διατροφή,ήταν λιτή..με ένα κομμάτι ξερό ψωμί κι ελιές,αναγκάζονταν να οργώνουν όλη μέρα με τα άλογα και το σιδερένιο αλέτρι.. να φυτεύουν όλη μέρα καπνό…. να σκαρφαλώνουν τις κορυφές του Μπούμιστου και στο Περγαντί με τα γίδια….και περπατώντας μέρες να φτάνουν στις πλαγιές του Πεταλά,βοσκώντας γουρούνια ..
Κι όμως…άντεξαν…επέζησαν,έγιναν πιο δυνατοί,λόγω σκληραγωγίας.
Το ψωμί,επίτηδες ξερό ,για να μην καταναλώνεται.
Μιλάω για τότε,που γυρνώντας κατάκοποι,  σ’ένα σπίτι που συζούσαν μαζί με άλλα δέκα άτομα,χωρίς ανέσεις,χωρίς θέρμανση.
Δεν ακούγεται και τόσο τραγικό.
Αν όμως επισημάνω,οτι τα σπίτια αυτά ήταν ανοιχτά από παντού…ο  παγωμένος αέρας θέριζε τον χειμώνα από τα ξύλινα παράθυρα….όταν  η κεραμοσκεπή,χωρίς ταβάνι,έσταζε κι αναγκάζονταν να βάζουν τενεκεδάκια για  να πιάνουν τις σταλαγματιές…
Και το πάτωμα,πατημένο χώμα στρωμένο με λινάρι κι από πάνω τα μάλλινα στρωσίδια.
Σ ‘ένα σπίτι …δυό δωμάτια  όλο κι όλο,εκεί τα πεθερικά,το ζευγάρι,τα παιδιά….όλοι μαζί ..χωρίς ενδιάμεση πόρτα..
.με ενδιάμεσο τοίχο από καλαμωτή,δηλ.πλεγμένα καλάμια καλυμμένα με λάσπη από χώμα και νερό και πολλά στρώματα ασβέστη… Οι βλάχικες καλύβες-τα κονάκια- γινόταν εξ’ ολοκλήρου με καλάμια και λάσπη.
Όταν για θέρμανση είχαν ένα μικρό τζάκι, που προτεραιότητα  στη ζεστασιά του,είχαν οι ηλικιωμένοι ή οι άντρες… και τα νεογέννητα,τυλιγμένα με φασκιές στο βάθος του παγωμένου δωματίου… Τότε τα παιδιά ,πάθαιναν πνευμονία ,που έπρεπε να την αντιμετωπίσουν χωρίς φάρμακα… πώς;ξυραφιάζοντάς τα…. βεντούζες με πυρακτωμένα ποτήρια για να φύγει το» κρυωμένο» αίμα.Όσο πιο πολύ τα… ξυράφιαζαν,τόσο καλύτερα…μέθοδος που χρησιμοποιούνταν και στους μεγάλους.
Τότε που τα μικρά φτωχόσπιτα φώτιζε η λάμπα πετρελαίου,με το μαυρισμένο λαμπογυάλι,καθώς το πετρέλαιο έβγαζε κάπνα,από το ρυθμιζόμενο βαμβακερό φυτίλι της….
Ή το λυχνάρι,κρεμασμένο μέσα στο τζάκι,για να φωτίζει στο μαγείρεμα ή στο κέντημα.
Τότε,που κρεβάτια δεν υπήρχαν… τα παιδιά κοιμούνταν κατάχαμα, στρωματσάδα,με έναν γήκο ρούχα πάνω τους(γήκος= στοίβα σκεπασμάτων,όμορφα διπλωμένα,το ένα πάνω  στο άλλο,σε μία άκρη του δωματίου).
Κι όμως … εκείνα τα χρόνια οι ανθρώπινες σχέσεις ήταν δυνατές.
Η οικογένεια δειπνούσε μαζεμένη,τα πρώτα ξαδέρφια ήταν σαν αδέρφια ,αφού μεγάλωναν μαζί στο ίδιο σπίτι,έτρωγαν στο ίδιο τραπέζι ,κοιμόταν δίπλα-δίπλα.
Τα παιδιά σέβονταν τους μεγαλυτέρους ,οι γυναίκες τους άντρες(υπό το καθεστώς  ξυλοδαρμού).
Τα χρόνια πέρασαν…οι συνθήκες βελτιώθηκαν .
Ο ηλεκτρισμός,η τεχνολογία,ο πολιτισμός,άλλαξαν ριζικά τη ζωή στο Ξηρόμερο.
Εδώ και δεκαετίες,όλα τα ελέη του Θεού είναι πλούσια στο Ξηρόμερο.
Ο καθένας έχει το δικό του ευρύχωρο σπίτι με όλες τις ανέσεις,το δικό του αυτοκίνητο,ακόμα και περιττά υλικά αγαθά.
Οι άνθρωποι όμως ….
Τώρα δε νοιάζονται και δεν υπολογίζουν τους συγγενείς,παρά μόνο τυπικά… «Έξω από την πόρτα σου ας είν’ και τ’ αδερφού σου»…λένε…
Ούτε καν τ’ αδέρφια…
Η τηλεόραση…έμαθε στους ανθρώπους τον πολιτισμό,τα δικαιώματά τους,αλλά ψύχρανε τις ανθρώπινες σχέσεις.
Οι ηλεκτρικές συσκευές,διευκολύνουν αφάνταστα την ζωή μας αλλά προκαλούν μόνιμη νευρικότητα
( κατεβάστε την ασφάλεια για μισή ώρα και δείτε την διαφορά).
Και σήμερα…το ίντερνετ…τείνει να διαλύσει την οικογένεια.
Ο καθένας για τον εαυτό του…
Μόνο που η φτώχεια δυστυχώς  επιστρέφει…εύχομαι να φέρει κάτι  καλό…. την αναθέρμανση των ανθρώπινων σχέσεων.
Πιστεύω πως…δεν απομακρυνθήκαμε,απλά δεν υπήρχε λόγος να το δείχνουμε…
Στα δύσκολα…γινόμαστε μια γροθιά!

Κοτόπουλο καπαμά

Το κοτόπουλο καπαμά,είναι άλλη μία νόστιμη εκδοχή του.
Υλικά
1 κοτόπουλο πλυμένο και
τεμαχισμένο σε μερίδες
1 μέτριο κρεμμύδι
Μισό φλυτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο
5 κοφτές κουτ.σούπας αλεύρι
Μία κοφτή κουτ.σούπας αλάτι ημίχονδρο
Λίγο πιπέρι

1 αυγό
Χυμό από μισό λεμόνι

Εκτέλεση

Βάζουμε το λάδι να κάψει και προσθέτουμε τις μερίδες.
Ροδίζουμε και από τις δύο πλευρές και τις ρίχνουμε στην  κατσαρόλα.Γεμίζουμε ως τη μέση την κατσαρόλα με νερό και βάζουμε να βράσει.Στο τηγάνι στο  ίδιο λάδι προσθέτουμε  το κρεμμύδι και αφήνουμε να μαραθεί.
Τέλος,μέσα στο κρεμμύδι,σοτάρουμε ελαφρά το αλεύρι,ανακατεύοντας με ξύλινη σπάτουλα.
Το ρίχνουμε στην κατσαρόλα,όταν το κοτόπουλο αρχίζει να βράζει .
Προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι και βράζουμε με μισόκλειστο καπάκι- ο καπαμάς φουσκώνει και χύνεται-σε μέτρια φωτιά,για 1 ώρα περίπου.
Βγάζουμε σ ένα μπώλ 2 κουτάλες ζωμό και σ’ ένα άλλο χτυπάμε το ασπράδι με το λεμόνι καλά.
Προσθέτουμε και τον κρόκο,να ενσωματωθεί καλά.
Προσθέτουμε σιγά- σιγά το αυγολέμονο στο ζωμό  του μπώλ και έπειτα σχεδόν σταγόνα -σταγόνα στην κατσαρόλα.

Γιουβαρλάκια

Τα γιουβαρλάκια,είναι ένα εύκολο και σχετικά,ελαφρύ φαγητό.Το μυστικό τους,το νερό που βράζει ,πριν προσθέσουμε τα γιουβαρλάκια.

Υλικά
Για τα γιουβαρλάκια
400 γρ.κιμά
1 φλυτζάνι τσαγιού ρύζι γλασσέ μουλιασμένο και σουρωμένο
1 μικρό ματσάκι άνιθο ψιλοκομμένο
1/2 μέτριο φλυτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο
Λίγη μέντα ψιλοκομμένη
1 μέτριο κρεμμύδι
1 κουτ.γλυκού αλάτι ημίχονδρο
Λίγο πιπέρι

Για την σούπα

1 μικρό κρεμμύδι
2-3 κουτ.σούπας ρύζι (προαιρετικά)
1 γεμάτη κουταλιά της σούπας μαργαρίνη
Αλάτι 1 κουτ.γλυκού περίπου
Λίγο πιπέρι

Για το αυγολέμονο

Χυμό από μισό λεμόνι
1 αυγό

Εκτέλεση
Βάζουμε όλα τα υλικά του κιμά και ζυμώνουμε.
Πλάθουμε οβάλ ή στρογγυλά,μέτρια γιουβαρλάκια.
Βάζουμε 1/4 της κατσαρόλας με νερό κι αφήνουμε να πάρει βράση.
Ρίχνουμε το κρεμμύδι,την μαργαρίνη ,αλάτι και πιπέρι. Συμπληρώνουμε νερό,ως τη μέση της κατσαρόλας.
Προσθέτουμε,τα γιουβαρλάκια ( προσοχή!το νερό πρέπει να βράζει).
Βράζουμε για μισή ώρα και μετά προσθέτουμε ρύζι,αν θέλουμε.
Και να μή βάλουμε,ρύζι θα βγεί,από τα γιουβαρλάκια.
Όταν βράσει,γεμίζουμε   ένα πιάτο,σούπα.
Σ’ένα μπωλ,χτυπάμε καλά το ασπράδι με το λεμόνι.Προσθέτουμε και τον κρόκο να ενσωματωθεί.
Σιγά-σιγά, σχεδόν σταγόνα σταγόνα,προσθέτουμε το αυγολέμονο στο πιάτο και έπειτα ,σιγά- σιγά ,χωρίς να βιαζόμαστε στο φαγητό.
Ανακατεύουμε κουνώντας την κατσαρόλα.
Επαναλαμβάνουμε ώσπου να τελειώσει.

Κεφτέδες με πατάτες γιαχνί.

Το φαγητό αυτό,είναι φαγητό κατσαρόλας και νοστιμότατο.Ολα τα γιαχνιστά,είναι νόστιμα,εξαιτίας του σοταρίσματος ,όλων των υλικών.

ΥΛΙΚΑ

για τους κεφτέδες

300 γρ.κιμά

1 μέτριο κρεμμύδι και 1 σκελίδα σκόρδο,ψιλοκομμένα

2-4 φύλλα μέντας  ψιλοκομμένα

1 κοφτό κουταλάκι του γλυκού αλάτι ημίχονδρο

1 αυγό

1/4 φλυτζάνι λάδι

1/4 κουτ.γλυκού πιπέρι

1/2 κουτ.γλυκού ξύδι

1 σκελίδα σκόρδο

1 φέτα ψωμί μπαγιάτικο,μουσκεμένο με νερό (το στύβουμε καλά)

για το μείγμα

1 μικρό ξύλο κανέλλα

1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένη

4 μέτριες πατάτες

1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο

1 κουταλάκι του γλυκού πολτό ντομάτας,διπλής συμπυκνώσεως

1 μικρή ντομάτα αλεσμένη στο μπλέντερ

1 κοφτό κουτ.γλυκού αλάτι και  λίγο πιπέρι

1/2 φλυτζάνι ελαιόλαδο για το τηγάνισμα.

Εκτέλεση

Βάζουμε τον κιμά σ ενα μπωλ,μαζί με όλα τα υλικά του  και ζυμώνουμε καλά.

Σε αντικολλητικό τηγάνι,βάζουμε 1/4 κούπας ελαιόλαδο

και αφού κάψει,προσθέτουμε τις πλυμένες και κομμένες στα 4 πατάτες,και τις αφήνουμε να χρυσίσουν ανακατεύοντας.Παράλληλα,πλάθουμε τον κιμά σε κεφτέδες ,όσο ένα εγάλο καρύδι περίπου.

Αφού,βγάλουμε τις πατάτες,γιαχνίζουμε τους κεφτέδες και από τις δύο πλευρές,προσθέτοντας,αλλο λίγο λάδι.

Τους τοποθετούμε σ’ένα πιάτο ,ενώ τις πατάτες στην κατσαρόλα με νερό,ώστε να καλυφθούντις  και βάζουμε να βράσουν.

Στο ίδιο λάδι-αν έχει καμμένο κρεμμύδι από τους κεφτέδες το σουρώνουμε- γιαχνίζουμε το σκόρδο με το κρεμμύδι λίγο,ώσπου να χρυσίσει.Προσθέτουμε την πάστα  και μετά από λίγο,την ντομάτα.Το ρίχνουμε μέσα στην κατσαρόλα ,προσθέτουμε τους κεφτέδες,αφού παρει βράση,έτσι δεν χαλάει η εμφάνισή τους. Ρίχνουμε αλάτι ,το ξύλο- κανέλλα  και πιπέρι.Συμπληρώνουμε  με  νερό,να καλυφθεί καλά το φαγητό. και αφήνουμε να βράσει για 1 ώρα περίπου ,σε μέτρια φωτιά.Ανακατεύουμε κουνώντας την κατσαρόλα.

Μύδια με ρύζι

 

Τα μύδια,είναι νηστήσιμο φαγητό.
Προσέχουμε να είναι φρέσκα,πριν τ αγοράσουμε.Τα φρέσκα μύδια,είναι κλειστά.

Τα καθαρίζουμε τρίβοντάς τα καλά,για να φύγουν οι άμμος και τα φύκια,τα βάζουμε σε καθαρό νερό,στην κατσαρόλα ,αφήνουμε λίγο να πάρει βράση κι όταν ανοίξουν ,βγάζουμε την ψίχα.Μπορούμε να τα προσθέσουμε και κλειστά στο φαγητό.
Υπάρχουν και έτοιμα,καθαρισμένα,κατεψυγμένα.Τα ξεπαγώνουμε,πάντα με κρύο νερό.

Υλικά

1/2 κιλό μύδια
1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο
1 σκελίδα σκόρδο ψιλοκομμένο
1/ 2 κουταλιά σούπας συμπυκνωμένο πολτό ντομάτας
1 μικρή ντομάτα τριμμένη
Αλάτι 1 κοφτή κουταλιά της σούπας
1/4 κουτ.γλυκού πιπέρι
1 μέτριο φλυτζάνι τσαγιού,ρύζι γλασσέ.
1/2 ποτήρι ελαιόλαδο

Εκτέλεση

Βάζουμε τα μύδια να ξεπαγώσουν 3 ώρες πριν,τοποθετώντας τα μέσα σε νερό,μεσ’τη συσκευασία τους,για να μην αλλοιωθούν.
Σωτάρουμε το κρεμμύδι και σκόρδο, με μισό ποτήρι λάδι,στην κατσαρόλα.
Προσθέτουμε τον πολτό και τα σουρωμένα μύδια.
Σωτάρουμε ελαφρώς και προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά,εκτός από το ρύζι.Βάζουμε νερό,ως τη μέση της κατσαρόλας
Βράζουμε για μισή ώρα και προσθέτουμε το ρύζι.Αφήνουμε να βράσει.

Φασολάδα

Η φασολάδα,είναι παραδοσιακό φαγητό,ιδανικό για το χειμώνα.Ανήκει στα εύκολα και νηστήσιμα φαγητά.
Γίνεται με φασόλια μικρά και δεν χρειάζονται να φουσκώσουν, από το βράδυ.

Υλικά (5 μερίδες)

1/2 κιλό φασόλια
1 μεγάλο κρεμμύδι,ψιλοκομμένο
1 μεγάλο καρότο,κομμένο σε φέτες
1 κοφτή κουτ.σούπας αλάτι ημίχονδρο
Χυμό μισού λεμονιού
Λίγο σέλινο
1/2 κουτ.γλυκού πιπέρι.
3/4 ποτηριού ελαιόλαδο
Πλένουμε καλά τα φασόλια και τα βάζουμε στη χύτρα,με  νερό,ως τη μέση.
Προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά και κλείνουμε τη χύτρα.Βράζουμε για 1 ώρα.
Αν έχει πολύ νερό,αφήνουμε,να χυλώσουν λίγο.
Αυτό ήταν!Γρήγορα κι εύκολα.

Ρεβύθια

Υλικά
1/2 κιλό ρεβύθια
2 μέτρια καρότα
1 μεγάλο κρεμμύδι
3/4 ποτηριού ελαιόλαδο
5-6 φύλλα μικρά σέλινο
1/2 κουτ.γλυκού πιπέρι
1 κοφτή κουτ.σούπας αλάτι ημίχονδρο
1 κουτ.σούπας αλεύρι.
Χυμό μισού λεμονιού

Εκτέλεση
Πλένουμε καλά, τα ρεβύθια από το προηγούμενο βράδυ και τα βάζουμε σε καθαρό,μπόλικο, νερό όλη νύχτα .Την επομένη,σωτάρουμε στην χύτρα  με το μισό λάδι,το κρεμμύδι,ώσπου να μαραθεί και προσθέτουμε,τα ρεβύθια,σουρωμένα(το νερό το κρατάμε,για το βράσιμο) κι ανακατεύουμε.
Αφήνουμε 5 λεπτά,προσθέτουμε νερό ,ως την μέση της χύτρας.
Προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά-εκτός το λεμόνι και το αλεύρι- ,κλείνουμε την χύτρα και βράζουμε για μία ώρα,σε μέτρια φωτιά.
Ανοίγουμε την χύτρα και διαλύουμε το αλεύρι σε λίγο ζωμό.
Το προσθέτουμε στα ρεβύθια μαζί με το λεμόνι,ανακατεύουμε και αφήνουμε λίγο να χυλώσουν.

Γίγαντες στο φούρνο

250 γρ.γίγαντες
1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο
1 μεγάλο καρότο κομμένο σε φέτες
4  φύλλα μικρά, σέλινο
1 ποτήρι ελαιόλαδο
1/3  κουτ.γλυκού πιπέρι
Μισή ντομάτα τριμμένη
1 κουτ.γλυκού πάστα διπλής συμπυκνώσεως

Εκτέλεση

Πλένουμε τα φασόλια και τα βάζουμε σε λεκάνη με μπόλικο,καθαρό νερό από το βράδυ,αφήνοντας τα ,όλη νύχτα,να φουσκώσουν.
Την επομένη,βάζουμε στην ( κλασσική) χύτρα,το ίδιο νερό,με τα φασόλια και προσθέτουμε το καρότο,το κρεμμύδι και το σέλινο.
Βράζουμε για μία ώρα,αφού σφυρίξει η χύτρα.
Αδειάζουμε τα φασόλια σε βαθύ ταψί Νο 30 ,προσθέτουμε το λάδι ,ντομάτα και πάστα.
Προσθέτουμε μπόλικο νερό ,αν δεν έχουν  και τα βάζουμε στη προτελευταία σχάρα του φούρνου,πάνω κάτω αντίσταση,στους 250 βαθμούς.
Ψήνουμε για μία ώρα,ανακατεύοντας,με ξύλινη κουτάλα,αραιά και που.
Όταν δέσει,ελαφρώς η σάλτσα είναι έτοιμα.

Φακές ψιλές

Τα όσπρια,είναι οικονομικό ,

εύ

κολο και νήστήσιμο φαγητό. φαγητό,αλλά με πολλά ωφέλη,για τον οργανισμό και ιδανικά για το χειμώνα.
Προτιμήστε,όσπρια ελληνικής παραγωγής και χύμα.
Τα όσπρια,που πουλούνται χύμα,(όχι συσκευασμένα),συνήθως,είναι φετινής σοδειάς και βράζουν εύκολα.
Οι φακές ανήκουν σ αυτά,όπως και τα ρεβύθια,τα φασόλια κ.λ.π.  Οι φακές,είναι,πλούσιες σε σίδηρο .

Υλικά (4 άτομα)

250 γρ.φακές ψιλές
1 μικρό κρεμμύδι
Και
3 σκελίδες σκόρδο
ψιλοκομμένα
1 κουταλιά σούπας,ξύδι
1 φύλλο δάφνης
1κλωναράκι ρίγανη
1 μικρή κοφτή κουτ.σούπας,αλάτι ημίχονδρο
1/4 κουτ.γλυκού πιπέρι
Μισό ποτήρι ελαιόλαδο
Εκτέλεση
Βάζουμε μισή κατσαρόλα νερό να βράσει.
Όταν κοχλάζει,προσθέτουμε τις καθαρισμένες(αφαιρούμε τις χαλασμένες και τα σκουπίδια,αν έχουν) και πλυμένες φακές.
Τις αφήνουμε 5 λεπτά και τις σουρώνουμε,για να φύγει η μαυρίλα.
Αν θέλουμε,σωτάρουμε λίγο το σκόρδο και το κρεμμύδι.
Αλλιώς,βάζουμε νερό,ως τη μέση της κατσαρόλας και προσθέτουμε όλα τα υλικά,εκτός από τις φακές.
Όταν το νερό βράζει τις ρίχνουμε κι αφήνουμε για 1 ώρα,

προσθέτοντας νερό,

ώσπου να χυλώσουν κάπως.

Στιφάδο

Τέλειο στιφάδο κάνει το μοσχαράκι, το κουνέλι,ο λαγός,αλλά φτιάχνεται και με χοιρινό ή πρόβειο.

Υλικά

1 κιλό κρέας μοσχαρίσιο
1 μέτριο κρεμμύδι τριμμένο
1 κοφτή κουταλιά σούπας πελτέ,ντομάτας,διπλής συμπυκνώσεως
15
 κρεμμυδάκια μικρά ξερά
2  σκελίδες σκόρδο
1 φύλλο δάφνη
5-6 κόκκους μπαχάρι (Ή
1 ξύλο μικρό κανέλλα
3 γαρύφαλλα ολόκληρα
4 κόκκους πιπέρι μαύρο)
1 κουταλιά σούπας ξύδι
1/8 κουτ.γλυκού ζάχαρη
1 κοφτή κουταλιά σούπας,αλάτι ημίχονδρο
Μισό ποτήρι λάδι
1/4 κουτ.γλυκού πιπέρι τριμμένο
Εκτέλεση
Σε αντικολλητικό τηγάνι,σωτάρουμε το κρέας,με λίγο λάδι ώστε να ροδίσει και από τις δυο πλευρές.
Βγάζουμε,το κρέας και σωτάρουμε  λίγο,το τριμμένο κρεμμύδι,σκόρδο,πελτέ και ντομάτα.
Τα ρίχνουμε στην κατσαρόλα μαζί με το κρέας,προσθέτουμε,αλάτι και τα μπαχαρικά.
Βάζουμε 5 δάχτυλα,νερό πάνω από το σημείο που βρίσκεται το κρέας.Αν είναι μικρό,βάζουμε 3 δάχτυλα πιο πάνω από το κρέας.
Βράζουμε στην χύτρα για ένα τέταρτο,αν είναι μικρό  .Αν είναι μεγάλο,αφήνουμε 45 λεπτά.
Προσθέτουμε τα κρεμμυδάκια και βράζουμε για 15-20 λεπτά,ακόμα, στη χύτρα.

Μοσχαράκι κοκκινιστό

1 κιλό κρέας μοσχαρίσιο,ψαχνό
(4 μεζέδια)
1 μέτριο κρεμμύδι
2 σκελίδες  σκόρδο
1 1/2 κούπα  ντομάτα τριμμένη
Μισό ποτήρι λάδι
1 κοφτή κουταλιά σούπας,αλάτι ημίχονδρο
1 κουταλάκι του γλυκού χυμό ντομάτας,διπλής συμπυκνώσεως
Πιπέρι μισό κουταλάκι του γλυκού.
2-3 κόκκους πιπέρι.
Μπαχάρι,κύμινο
(ποαιρετικά)

Εκτέλεση.

Πλένουμε και κόβουμε το κρέας σε κομμάτια( 4 μερίδες).
Σε αντικολλητικό τηγάνι,σωτάρουμε,το κρέας,ώστε να ροδίσει ελαφρά και από τις δυο πλευρές,με λίγο λάδι.
Βάζουμε το κρέας,στην κατσαρόλα και σωτάρουμε στο τηγάνι,το ψιλοκομμένο σκόρδο και κρεμμύδι,να χρυσίσει λίγο.
Προσθέτουμε,τον πελτέ, έπειτα την ντομάτα και το υπόλοιπο λάδι.
Όταν η σάλτσα πάρει 2-3 βράσεις,την ρίχνουμε ,στην κατσαρόλα.
Προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι και γεμίζουμε με νερό, δυό φορές πάνω από  το κρέας.Κλείνουμε την κατσαρόλα και βράζουμε,σε μέτρια φωτιά για 1 1/2 ώρα,κουνώντας  συχνά,την κατσαρόλα,όταν το νερό μειωθεί στο μισό.
Όταν η σάλτσα δέσει,είναι έτοιμο.
Άν είναι από μεγάλο σφάγιο,βάζουμε στη χύτρα με 3 δάχτυλα νερό,πάνω απο το κρέας και βράζουμε για μία ώρα.
Συνοδεύεται με πατάτες τηγανητές,ρύζι σουρωτό,ή πουρές πατάτας

Φασολάκια γιαχνί

Τα φασολάκια,ανήκουν στα εύκολα φαγητά.Το καλοκαίρι,είναι πιό νόστιμα,γιατί είναι η εποχή τους.
Διατηρούνται στην κατάψυξη,για ένα χρόνο,αρκεί να είναι κλεισμένα ,αεροστεγώς.Αν όχι,με τον καιρό,θα πάρουν ,μυρωδιά,από την κατάψυξη.Για να καλυφθεί η μυρωδιά,προσθέτουμε,μυρωδικά.
Δεν χρειάζονται ξεπάγωμα,μαγειρεύονται αμέσως.
Υλικά ( για 4 άτομα).
1 κιλό φασολάκια στρογγυλά ή πλατιά.
1 μεγάλο κρεμμύδι
2 σκελίδες σκόρδο
Μισή ντομάτα τριμμένη
Μισή κουταλιά της σούπας,πελτέ ντομάτας διπλής συμπυκνώσεως
Μισό ματσάκι άνηθο( προαιρετικά)
1 ποτήρι λάδι
1 κοφτή κουταλιά της σούπας ,αλάτι ημίχονδρο
Πιπέρι,μισό κουταλάκι του γλυκού
1/10 κουτ.γλυκού ζάχαρη(προαιρετικά)

Εκτέλεση

Πλένουμε και καθαρίζουμε τα φασολάκια ,αν είναι φρέσκα.Στα πλαϊνά,έχουν μιά κλωστούλα,βάζοντας το μαχαίρι,στην κορυφή,κόβοντας λίγο,βγαίνει μόνη της.Αφαιρούμε και από τις δύο πλευρές.Τα πλατιά,τα χαράζουμε ,ενώ αν είναι μακριά τα κόβουμε στη μέση.
Βάζουμε,στην κατσαρόλα μισό ποτήρι λάδι,να ζεσταθεί.
Προσθέτουμε,το ψιλοκομμένο κρεμμύδι και σκόρδο κι αφού μαραθούν,τον πελτέ και τα φασολάκια.
Με ξύλινη κουτάλα,ανακατεύουμε,κι αφήνουμε πέντε λεπτά.
Προσθέτουμε την τριμμένη ντομάτα ,αλάτι,πιπέρι και καλύπτουμε τα φασολάκια με νερό,δύο δάχτυλα πάνω από αυτά.Βράζουμε,σε μέτρια φωτιά
για περίπου μία ώρα- αν είναι τρυφερά-ώσπου να μαλακώσουν ,να κόβονται με το πηρούνι και να δέσει ελαφρά η σάλτσα.
Με πατάτες:Σοτάρουμε 4 μέτριες πατάτες,κομμένες,σε χοντρές φέτες και τις προσθέτουμε στα φασολάκια,(με τις πατάτες,οι μερίδες,γίνονται 6)

Ξηρομερίτικος παραδοσιακός γάμος

Τα ήθη και έθιμα του γάμου στο Ξηρόμερο,είναι πάρα πολλά.
Ο γάμος διαρκούσε μέρες όπως και οι ετοιμασίες,

Ξεκινούσε  σχεδόν ένα μήνα πρίν,με το πλύσιμο της προίκας της νύφης.

Προικιά

Μαζεύονταν ,γυναίκες- συγγενείς της νύφης και έπλεναν τα λευκά είδη,με πράσινο σαπούνι δάφνη και λουλάκι,στη βρύση του χωριού(δεν υπήρχαν,βρύσες στα σπίτια):τραπεζομάντηλα ,καρέ,σεντόνια,κουρτίνες .κ.λ.π. όλα χειροποίητα.

Αργότερα,με την ύδρευση στα στα χωριά,οι γυναίκες μαζεύονταν στο σπίτι της νύφης και έπλεναν τα προικιά.

Αφού τα  στέγνωναν,όλες μαζί τα σιδέρωναν,με  κάρβουνα ,ενώ αργότερα με ηλεκτρικό.

Τώρα,το πλύσιμο γίνεται στο πλυντήριο και μόνο στο σιδέρωμα,βοηθάνε ,που πλέον γίνεται με πρέσα η ατμοσίδερο.

15 μέρες,πριν το γάμο,γινόταν η έκθεση της προίκας. Τα πλυμένα και σιδερωμένα λευκά είδη ,ήταν ετοιμα,για επίδειξη.

Στο κέντρο του σπιτιού και αργότερα στο σαλόνι,έβαζαν το νυφικό χειροποίητο στρώμα ,γεμισμένο με ξασμένο πρόβειο μαλλί.

Πανω σ ‘αυτό,έστρωναν την κουβέρτα και το κεντημένο σεντόνι,συνήθως το πιο εντυπωσιακό,με τα οποία ,θα έστρωναν το νυφικό κρεβάτι.

Εκεί,άπλωναν, ένα- ένα ,τα λευκά είδη και πάνω σ αυτά οι συγκεντρωμένες γυναίκες,σχεδόν όλο το χωριό- έριχναν τα δώρα τους.

Τότε,για δώρα έδιναν ,καρέ,κάλτσες  και ποδιές.

Δώρα απλά,που εκτιμούσαν ….ιδιαίτερα.

Η νύφη σήκωνε ένα -ένα τα δώρα και ρώταγε ποιάς είναι…  αμέσως έπαιρνε απάντηση,απο την δωρήτρια.

Στα  προικιά οι γυναίκες τραγουδούσαν.

Αργότερα,η έκθεση αυτή,άλλαξε .Τα φρεσκοπλυμένα και κολλαριστά πλέον, λευκά είδη,καρφιτσώνονταν,στις κουρτίνες και εκθέτονταν σε όλους τους τοίχους του σαλονιού,ενω οι πετσέτες και τα σεντόνια,διπλωμένα, πάνω στον καναπέ η το τραπέζι. Οι κουβέρτες και τα χαλιά παρέμεναν διπλωμένα,στο ίδιο δωμάτιο.

Κι εκεί μαζεύονταν ,μόνο γυναίκες,κι αφού θαύμαζαν την προίκα με  υπόκρουση δημοτικής μουσικής,έστρωναν πάνω απο το κιλίμι ή το χαλί, την κουβέρτα και το νυφικό σεντόνι,οπως παλιότερα.

Πάνω στα σκεπάσματα ,βάζουν ένα μικρό αγοράκι.

Πάνω στο σεντόνι οι γυναίκες έριχναν ροδοπέταλα ρύζι , αμύγδαλα και χρήματα.Οι κοντινοί συγγενείς έδιναν μεγάλα ποσά.
Σε μια λίστα, η μάνα της νύφης συνήθως, κατέγραφε   το χρηματικό ποσό και τα ονόματα  των δωρητών.

Η λίστα αυτή διαβάζονταν δυνατά ,αφού μάζευαν τα νυφικά σκεπάσματα.

Το βράδυ ή την επόμενη μέρα,τα ρούχα αυτά μαζεύονταν σε «μπάλες»,δηλαδή τυλίγονταν οι κουβέρτες  και τα υφαντά , με άλλα  μικρότερα κομμάτια όπως τάπητα ή μάλλινες μαντανίες ,παλιότερα.,ενώ τα χαλιά δένονταν με κορδέλες.
Τα λευκά είδη,τα έβαζαν σε ξύλινο σκαλιστό μπαούλο,ενώ αργότερα,σε συρταριέρα,κλειδωμένα.

Επίσης,τα προικιά,περιελάμβαναν και  διάφορα λουλούδια σε γλάστρες,ενώ παλιότερα,σε ασβεστωμένα ντενεκέδια.

Γαρυφαλλιές,δεν έδιναν,για να μην κάνει η νύφη, κορίτσια.

Συνήθως η έκθεση προίκας,γινόταν μεσημέρι και τελείωνε απόγευμα.

Μετά απο λίγες μέρες, μαζεύονταν γυναίκες και στα δυο σπίτια για να φτιάξουν τα γλυκά του γάμου,ραβανί και κουραμπιέδες.

Μια βδομάδα αργότερα από την έκθεση-επίδειξη ,στο σπίτι του γαμπρού μαζεύονταν οι συγγενείς ,για να πάνε να πάρουν τα προικιά απο το σπίτι της νύφης.Παλιότερα,πήγαιναν με άλογα η γαϊδούρια,ενώ αργότερα με αγροτικά αυτοκίνητα.

Και στο σπίτι της νύφης,είχαν μαζευτεί συγγενείς και φίλοι  ,με τις «μπάλες» έτοιμες,το σαλόνι άδειο για περισσότερο χώρο,(καρέκλες  γύρω- γύρω  για να κάθεται ο κόσμος).

Οι καλεσμένοι άντρες και γυναίκες,περνούσαν στο σαλόνι,όπου τους σέρβιραν λικέρ και γλυκό ,συνήθως τυλιγμένοι  κουραμπιέδες.Μέχρι να έρθουν οι συμπεθέροι ,χόρευαν ,πρός τιμήν της νύφης.Εκείνη,προσκαλούσε τους παρευρισκομένους,σε χορό ,μαζί της.

Οι συμπέθεροι,φτάνουν στο σπίτι της νύφης.

Τους υποδέχονται με χαρά και με τραγούδια.Περνάνε στο σαλόνι όπου τους προσφέρουν ποτό και γλυκό, συνήθως ,  ανύπαντρα κορίτσια … ενώ αργότερα…όλοι μαζί χορεύουν. Πρώτη, χορεύει η νύφη  με  τα πεθερικά της και τα κουνιάδια της . Εκείνη τη μέρα οι συμπέθεροι..».κλέβουν» πράγματα απο το σπίτι της νύφης,αλλά… φεύγοντας , παραδίδουν υπερήφανοι τα «λάφυρά «τους…γι αυτό οι σπιτίσιοι τους… προσέχουν .Όλοι πάνε στο σπίτι της νύφης,εκτός απο τον γαμπρό ,που περιμένει στο σπίτι τους… ανταποκριτές του.
Εκεί το γλέντι έχει ανάψει.

Κι έρχεται η ώρα του φορτώματος,της προίκας.Ολοι βοηθάνε. Δύο συγγενείς,της νύφης,κάθονται ,πάνω στο ξύλινο μπαούλο,κρατώντας το κλειδί του… και δεν σηκώνονται,αν δεν τους δώσει κέρασμα,(χρήματα),ο πατέρας του γαμπρού.
Στον καθρέφτη ή στην κεραία κάθε αυτοκινήτου,η νύφη δένει λευκό μαντηλάκι.Οι συμπέθεροι έρχονται και φεύγουν… κορνάροντας.

Φτάνουν στο σπίτι του γαμπρού.. ξεφορτώνουν,τους σερβίρουν ποτό και γλυκό,για να ευχηθούν …και…αρχίζει το γλέντι.Πολλές φορές ακολουθεί και τραπέζι.

Ένα ή δύο άτομα απο το σπίτι της νύφης,πάνε στο σπίτι του γαμπρού-με γλυκά – για να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους.Το κλειδί του μπαούλου,παραδίδεται στο γαμπρό.

Την τελευταία βδομάδα του γάμου

Ο γαμπρός απαγορεύεται,να πάει στο σπίτι της νύφης και αντίστροφα…γιατί οι συμπεθέροι τους γανώνουν,δηλ.τους μουτζουρώνουν στο πρόσωπο,με
μαύρο χρώμα,που βγαίνει από τα μαγειρικά σκεύη της φωτιάς.

Να σημειώσουμε,ότι παλιά,μόνο ο γαμπρός πήγαινε στο σπίτι της νύφης και ποτέ δεν έμεναν μόνοι τους.
Για το γαμπρό,έσφαζαν κόκκορα και του έφτιαχναν πίτα.
Η νύφη,πήγαινε,μόνο για να δεί το σπίτι με συνοδεία κι έφευγε.
Πολλές φορές,η νύφη αντίκρυζε το μέλλοντα σύζυγό της,για πρώτη φορά στην εκκλησία.
Με την πάροδο του χρόνου τα ήθη αλλάζουν.
Ετσι και στο Ξηρόμερο.Ο γαμπρός,επισκέπτεται πιο συχνά την νύφη και κάθε Κυριακή,κοιμάται σπίτι της,σε χωριστά δωμάτια.
Όσο περνάν ‘ τα χρόνια τα αρραβωνιασμένα,αποκτούν περισσότερα,δικαιώματα.
Και η νύφη ,επισκέπτεται το σπίτι του γαμπρού,διασκεδάζουν μαζί,χωρίς επιτηρητές.
Σήμερα,μια κοπέλα,όταν αρραβωνιάζεται,μετακομίζει σχεδόν,στο σπίτι του γαμπρού.

Καλέσματα δεν υπήρχαν παλιά,πήγαινε κάποιος από την οικογένεια του ζευγαριού στα σπίτια και τους προσκαλούσε.
Τα καλέσματα- προσκλήσεις,αργότερα,τα μοίραζαν από σπίτι σε σπίτι η νύφη με κάποιον δικό της (μάνα,αδερφός).
Αφού τους σέρβιραν,έφευγαν για το επόμενο σπίτι.
Σήμερα,στέλνονται μέσω ταχυδρομείου…και σε λίγο μέσω…e- mail…

Προζύμια

Την Τρίτη,αναπιάνονται τα προζύμια στο σπίτι του γαμπρού.
Μαζεύονται οι προσκεκλημένοι συγγενείς… και μια κοπέλα ανύπαντρη,κοσκινίζει το αλεύρι,με ψιλή σίτα,φορώντας μαντήλι.
Οι υπόλοιποι,εύχονται,ρίχνοντας λεφτά,μέσα στη σίτα κι όσο κοσκινίζει τραγουδάνε…
Τα λεφτά,που μαζεύει η κοπέλα τα μοιράζει με τα μικρά παιδιά.
Με το αλεύρι αυτό,αναπιάνουν το προζύμι,για τα κουλούρια( μεγάλα ψωμιά για το γάμο).
Την Τετάρτη,αναπιάνουν προζύμια,στο σπίτι της νύφης.Ακολουθούσε και τραπέζι …και γλεντι ως το πρωί.

Την Πέμπτη,ζυμώνουν και ψήνουν τα κουλούρια του γάμου.

Παραμονές του γάμου

Το βράδυ στα σπίτια του ζευγαριού,έχουν τραπέζι.
Τραπέζι ξηρομερίτικο,με γλέντι,ως το πρωί.
Είναι καλεσμένοι όλοι,οι συγγενείς ενώ παλιότερα,σπάνια καλούσαν φίλους.
Ως καλεσμένος στο τραπέζι πριν και μετά το γάμο,έχεις υποχρέωση να πάς κανίσκι.
Το κανίσκι περιλαμβάνει κουλούρι,σφάγιο,γλυκά, ραβανί ή κουραμπιέδες σε δίσκο(φτιαγμένα από την νοικοκυρά) και κρασί,μέσα σε μεγάλη κόφα.
Την κόφα,αυτή σκεπάζουν μ ένα εντυπωσιακό κεντημένο καρέ.
Και στα δύο σπίτια μαζεύονται συγγενείς.
Άλλοι βοηθάνε στη συλλογή των κανισκιών,άλλοι
για να ανάψουν φωτιά και να ετοιμάσουν τα σφάγια.
Κάθε οικογένεια πήγαινε στο γάμο,ένα κανίσκι.
Το ομαδικό ψήσιμο,ξεκινούσε απ το πρωί και τελείωνε το βράδυ,με γέλια τραγούδια και κρασί…τώρα πίνουν μπύρες.

Τα κοκορέτσια και το ζυμωτό ψωμί,σερβίρονταν στους ψήστες κυρίως.
Οι γυναίκες,ετοιμάζουν πίτες και συνοδευτικά για το τραπέζι.
Όλοι βοηθάνε στο τραπέζι του σπιτιού.
Δυο-τρείς άντρες,αναλαμβάνουν το λιάνισμα του κρέατος,βγάζοντας στην άκρη,τις πλάτες ολόκληρες,για την επιστροφή του κανισκιού.
Όσοι έφερναν κανίσκι,μέσα στην κόφα τους έβαζαν μία ψημένη πλάτη,ένα ή μισό κουλούρι και γλυκά.
Το τραπέζι στρώνεται,ο κόσμος κάθεται ενώ,οι γυναίκες,είναι στην κουζίνα και 5-6 άτομα,βοηθάνε στο σερβίρισμα.
Παλιότερα,μετά το φαγητό,τραγουδούσαν….τραγούδια της τάβλας....τραγούδια με το στόμα…έτσι τα έλεγαν.
Τα τραγούδια αυτά,ήταν βαριά δημοτικά,συνήθως της ξενιτιάς γι αυτούς που έλειπαν μακριά.
Αλλά και άλλα ,πιο χαρούμενα τραγούδια…όταν τελείωνε ο ένας…άρχιζε ο επόμενος και τα ρεφραίν ,όλοι μαζί…
Διαρκούσαν κανένα δύωρο κι όταν άρχιζαν….άρχιζε και η νύστα…

Ημέρα του γάμου

Φτάνει η μέρα του γάμου.
Μαζευονται οι καλεσμένοι στα σπίτια του ζευγαριού.
Στο σπίτι του γαμπρού,σερβίρεται ποτό και γλυκό.
Αργότερα χορεύουν.
Χορεύει ο πεθερός…η πεθερά…η κουνιάδα….οι κουμπάροι…κι ο γαμπρός….χορεύουν και οι υπόλοιποι..

.Και στο τέλος…ξυρίζουν το γαμπρό…ο κουρέας…και οι άνδρες τραγουδάνε ...μέσα στο δοχείο με το ξυράφι,οι καλεσμένοι ρίχνουν κέρματα,ενώ τα χαρτονομίσματα στο δίσκο.

Σήμερα ο γαμπρός ξυρίζεται…με μπίκ…μόνος του….
Στο σπίτι της νύφης,από το πρωί,μαζεύονται γυναίκες,να στολίσουν την νύφη.
Η κομμώτρια,έχει πολύωρη δουλειά… και εκεί αφήνουν χρήματα,
Την χτενίζουν,την βάφουν και τέλος την ντύνουν,τραγουδώντας.

Η πιο ευτυχισμένη στιγμή,για τους γονείς!
Μια ανύπαντρη φίλη της νύφης ,της φοράει τα εσώρουχα και το νυφικό,(;;;;;).
Σήμερα,η νύφη ντύνεται μόνη της.
Πρίν τα στέφανα,ο ανύπαντρος αδερφός του γαμπρού,με δυό τρεις συγγενείς πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης,για να της φορέσουν το παπούτσι,το κρατούσαν στο κουτί του,μαζί με ρύζι και κουφέτα.
Κάτω από το παπούτσι,οι ανύπαντρες,έγραφαν το όνομά τους κι όποιας έσβηνε πρώτο,παντρευόταν πρώτη.
Τώρα πετάει την ανθοδέσμη η νύφη.
Πολύ παλιά,ο γάμος γινόταν πρωί.Η νύφη κι ο γαμπρός πήγαιναν καβάλα στ άλογα και στο σαμάρι ή την σέλα,έστρωναν λευκή ,βαμβακερή κουβέρτα.
Άν ήταν στο ίδιο χωριό,πήγαιναν με τα πόδια,με πλήθος καλεσμένων να τους ακολουθεί,τραγουδώντας…
Την νύφη κρατά απο το δεξί μπράτσο ο πατέρας της κι από το αριστερό ο αδερφός της.
Η νύφη,με τα μάτια χαμηλά…μελλοθάνατη…μου θυμίζει…
Σαν να την παρέδιδαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Αργότερα,η νύφη ξεθαρρεύει,γιατί ,έχει αποκτήσει δικαιώματα.
Τα σημαντικά σημεία του μυστηρίου ο Ησαΐας και «η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα»..
Από το δίσκο με τα στέφανα τα ανύπαντρα κορίτσια,έπαιρναν κουφέτα,για να τα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους.
Όποιο όνομα ονειρεύονταν,αυτόν παντρεύονταν.
.Το μυστήριο τελειώνει ,μοιράζονται μπομπονιέρες ή και γλυκά,ακολουθούν οι ευχές ,η φωτογράφιση(δεν φτάνει που κάνεις,ένα λάθος,πρέπει να το θυμάσαι….η ώρα που υπογράφεις…)
Ακολουθεί το γλέντι στο σπίτι του γαμπρού.
Οι γονείς του γαμπρού,καλούν τους συγγενείς της νύφης,γύρω στα δεκαπέντε άτομα .
Αν δε σε καλέσουν,δε μπορείς να πάς ακόμα κι αν είσαι γονιός της νύφης.
Στο σπίτι την νύφης,επιστρέφουν οι συγγενείς κι αποφασίζουν ποιοί θα πάνε στο τραπέζι.
Τρώνε πρόχειρα,ό,τι απέμεινε γιατί θα πάνε στα μισά του γαμπριάτικου γλεντιού.
Στο σπίτι του γαμπρού.
Η πεθερά,στέκεται μέσα από πόρτα,φορώντας λευκό μαντήλι,ενώ κατω από το χαλί,κρύβει ένα μαχαίρι ή χαντζάρα(!!!),για να το πατήσει η νύφη.

Έπειτα,δίνει στην νύφη ένα ρόδι ,που το σπάζει μπαίνοντας και σκορπάει τα αμυγδαλα το ρύζι και τα κουφέτα του μαντηλιού.
Η νύφη περνάει στο σαλόνι,όπου την σερβίρει ο ανύπαντρος κουνιάδος,γλυκό και καφέ …επί πληρωμή…
Έπειτα πρώτη σέρνει το χορό,πλάι στον άντρα της .
Επιτέλους χαμογελά…Μετά κρατάει τα πεθερικά,τους κουμπάρους,για να χορέψουν κι αντίστροφα.

Να σημειώσουμε οτι παλιά,περίμενες να σε «καλέσει» η νύφη ή ο γαμπρός,για να χορέψεις,μετά από την προτροπή των γονιών τους.
Αργότερα,φτάνουν και οι συγγενείς της νύφης και το γλέντι,συνεχίζεται ως το πρωί.

Υποχρεώσεις των μελλόνυμφων.

Την άλλη μέρα,η νύφη πάει στον κουμπάρο τα δώρα.- Το κόσμημα,-υποχρέωση της νύφης το δίνει πλαισιωμένο με στολίδια στην εκκλησία.

Επίσης,άλλο έθιμο του γάμου,είναι τα δώρα της νύφης προς τα πεθερικά και τους κουμπάρους.
Μέσα σε κόφα βάζει πουκάμισα, για τον πεθερό και τον κουνιάδο,παντόφλες και νυχτικό ,για την πεθερά και την κουνιάδα,γλυκά και κρασί ή μπύρες.
Στους κουμπάρους,έδινε πουκάμισα στους άντρες ,παντόφλες και νυχτικό για τις γυναίκες.
Η νύφη έδινε και στους αρραβώνες δώρα.Πουκάμισα,στον κουμπάρο, στον πεθερό,στον κουνιάδο (ή τον αδερφό του πεθερού),κουβέρτες και σεντόνια( και στον γαμπρό,μετά το γάμο τα έπαιρνε πίσω).

Αργότερα ( στο γάμο) στην πεθερά και στην κουνιάδα ,η μάνα της νύφης αγόραζε τα ρούχα που θα φόραγαν στα στέφανα και παπούτσια για την συμπεθέρα.
Η μάνα του γαμπρού αγοράζει στη συμπεθέρα της παπούτσια για το γάμο.
Άλλη υποχρέωση της νύφης,είναι η αγορά των επίπλων του σπιτιού ,το γαμπριάτικο ντύσιμο.
Η κρεβατοκάμαρα ,το νυφικό,το δεύτερο νυφικό φόρεμα,τα νυφικά παπούτσια,τα νυφικά εσώρουχα και το χτένισμα της νύφης,ήταν υποχρεώσεις του γαμπρού.

Αλλα έθιμα:Οι συμπέθεροι,δεν έδιναν γάτες,για να μην τσακώνονται μεταξύ τους.

Οι γονείς της νύφης,πριν το χρόνο δεν της έδιναν κρεμμύδια,για να μην έχει δάκρυα στο γάμο της.

Πριν το χρόνο το ζευγάρι δεν παρακολουθούσε το μυστήριο άλλου γάμου,ούτε μπορούσε να στεφανώσει,δηλ.να γίνουν κουμπάροι.

Άλλη πρόληψη ήταν η » απαγόρευση» στο ζευγάρι να φάει κόλυβα, ή να πάει σε κηδεία.

Μετά το γάμο,οι συγγενείς ή φίλοι,πήγαιναν στο σπίτι του ζευγαριού,(που συνήθως ,ήταν το πατρικό του,με συγκατοίκους ,τους γονιούς ή και τα αδέρφια του γαμπρού), πιάτο ως κάλεσμα για τη κοντινή μελλοντική ,ονομαστική γιορτή  .Το πιάτο,ήταν στολισμένο με αμύγδαλα,ρύζι και κουφέτα για καλορίζικες ευχές και ως δώρο για το καινούργιο σπιτικό.Η νύφη είχε υποχρέωση να πάει στα σπίτια,που της έστελναν πιάτο ,ως επίσκεψη.

Άλλο έθιμο του γάμου,ήταν τα «πιστρόφια«(από το επιστρέφω),δηλ.τραπέζι των γονιών της νύφης ,προς τιμήν ,των νεόνυμφων.

Μερικά από τα έθιμα του γάμου,διατηρούνται,μέχρι σήμερα.
Ο Ξηρομερίτικος γάμος,προ δεκαετίας,ήταν ακόμα… παραδοσιακός….

Μερικοί ακόμα κρατάνε τις παραδόσεις!

Σήμερα,γάμος γίνεται…

Έλαβα ένα προσκλητήριο γάμου,πριν από το καλοκαίρι.

Ήταν… πρωτότυπο.
Το χαρτί,τυλιγμένο ρολό ,σαν αρχαίος καμμένος πάπυρος,κλεισμένος με  ανάγλυφη,σφραγίδα κεριού,
Άνοιξα ,να το διαβάσω… και το κείμενο…γραμμένο σε μορφή,που θυμίζει … παραμυθένιες εποχές…
Από κάτω σε κρυφή εσοχή είχε μια καρτούλα:»Μετά  το μυστήριο,θ’ ακολουθήσει γαμήλιο γλέντι σε κοσμικό κεντρο στο Αγρίνιο».
Πραγματικά..πανέμορφο.
Η τεχνολογία στις υπηρεσίες,της φαντασίας,δημιουργεί αξιοθαύμαστα πράγματα.
Σαν φίλοι πήγαμε και στο κρεβάτι την Πέμπτη,δυο μέρες,πριν το γάμο.
Το κρεβάτι,γίνεται στο σπίτι των μελλόνυμφων,που έχει ήδη ετοιμαστεί για να υποδεχτεί το ξεκίνημα,μιας καινούργιας  ζωής.
Το σπίτι ,αγοράστηκε ..με δάνειο
από κοινού.
Έχεις όλες τις σύγχρονες ανέσεις.
Όλα είναι στη θέση τους…τα έπιπλα,οι κουρτίνες…τα φωτιστικά…οι ηλεκτρικές συσκευές…όλα καινούργια!
Κι όλα… πανέμορφα!
Το μπαλκόνι του σπιτιού, στολισμένο με χρυσές και λευκές γιρλάντες,απο τούλι και σατέν…
όπως και η εξωτερική σκάλα.
Είχε μαζευτεί κόσμος στο σπίτι.
Εκεί έστρωσαν το νυφικό κρεβάτι,με τα ρούχα της νύφης.
Ωραίο σετ λευκών σεντονιών, όλο κοφτό μηχανής,που απεικόνιζε αγγελούδια,ένα σε κάθε μαξιλάρι και δύο,να χορεύουν στην κορυφή του σεντονιού.Όλο λεπτοδουλεμένο και ιδιαίτερα προσεγμένο.Κέντημα,που προκαλεί όλα τα βλέμματα πάνω του,εξαιτίας της υπομονής της δημιουργού…έργο τέχνης!
Πάνω από το σεντόνι ,ένα υπέροχο σαμπανί κουβερλί με πέτρες swarofski.
Πάνω στο στρωμένο κρεβάτι,φίλοι και συγγενείς,ρίχνουν ροδοπέταλα  με ρύζι και χρήματα ή δώρα,με τις καλύτερες ευχές για το ζευγάρι.Οι δύο πεθερές,συνηθίζεται να ρίχνουν… λίρες.
Πάνω στο κρεβάτι,ανεβάζουν,ένα μικρό αγοράκι,για να κάνει η νύφη ….αγόρια.
Παραμονές του γάμου,η οικογένειες των μελλόνυμφων,κάνουν ξεχωριστά γλέντια συνήθως στο σπίτι τους ή σε κάποιο μικρό κέντρο. Κι είσαι τυχερός αν είσαι…απρόσκλητος…δεν θα κλείσεις μάτι όλη την νύχτα(αλλά,δεν παραπονιέσαι…γιατί και στις δικές σου χαρές..άλλοι ξενυχτύσαν εξ’αιτίας σου…οι τουφεκιές και η πολύ δυνατή μουσική,είναι χαρακτηριστικά των σημερινών γάμων ,στο Ξηρόμερο.
Λίγες ώρες,πριν το γάμο συγγενείς και φίλοι μαζεύονται στο σπίτι.
Ο αδερφός του γαμπρού,φεύγει 10 λεπτά πριν το γάμο,με συνοδεία τρεις,τέσσερις συγγενείς,για το «παπούτσι».
Το νυφικό παπούτσι,συνήθως πέδιλο,τοποθετείται σε ασημένιο δίσκο ,με ρύζι και ροδοπέταλα.
Στο σπίτι,υποδέχονται τους συμπεθέρους και τους συνοδεύουν ως την νύφη που τους περιμένει καθιστή.
Ο κουνιάδος,φοράει το παπούτσι της νύφης,βάζοντας λεφτά ως πάτο.
Η ώρα του γάμου φτάνει.…η εκκλησία στολισμένη με συνθέσεις λουλουδιών και στο κέντρο τους,  χαμηλό,αλλά μεγάλο κερί….στρωμένο κόκκινο χαλί…μέχρι το τέλος της σκάλας…κι ο γαμπρός στην εκκλησία περιμένει…ντυμένος πανάκριβα…»σωστός…γαμπρός»…ανήσυχος τηλεφωνεί με το τελευταίας τεχνολογίας κινητό του….γιατί η νύφη αργεί….αλλά να …φτάνει…παρόλο που δεν είναι μακριά έρχεται με το στολισμένο ακριβό αυτοκίνητο… που πάνω του έχει  τούλι ,σαν αυτά του σπιτιού και λουλούδια σαν αυτά της εκκλησίας…ανοίγει η πόρτα και κατεβαίνει….λάμπει ολόκληρη…το χτένισμά της,ανάλαφρες μεταξένιες μπούκλες φαίνεται απλό,αλλά 4 ώρες έμεινε στο κομμωτήριο…αναδεικνύει,τα υπέροχα χαρακτηριστικά του προσώπου της…το νυφικό της στενό πάνω,ημιδιάφανο…κεντημένο στο χέρι ,με πέτρες swarofski…που την κάνει να μοιάζει …με θεά!
Η κούραση από το τρέξιμο τόσων μηνών-για το σπίτι,τις προσκλήσεις,το κέντρο…για  έναν γάμο,όπως εκείνη τον ονειρεύτηκε-έχει καλυφθεί με το επαγγελματικό μακιγιάζ ….δεν ξεχωρίζεις αν είναι κοπέλα από χωριό ή νικήτρια καλλιστείων…και από την απέραντη χαρά της…που επιτέλους ...ζεί…το δικό της παραμύθι...
Προχωράει μ’ έναν αέρα δυναμισμού… και σιγουριάς…η ζωή είναι δική της…όπως και οι επιλογές της…κι ο γάμος της….όπως τον ονειρεύτηκε….παραμυθένιος…

Ακολουθούν δύο μικρά κοριτσάκια τα παρανυφάκια,ενώ άλλα δυο περιμένουν μαζί με το γαμπρό.

Χαρίζει το πιο γλυκό χαμόγελο στο μαζεμένους καλεσμένους,που περιμένουν απ’έξω…  και την ελευθερία της …μαζί με την απεριόριστη αγάπη της…σε κείνον…που επιτέλους χαμογελά….κατεβαίνει.. προσφέρει την ανθοδέσμη που κρατούσε για κείνη…και την υποδέχεται φιλώντας την…ενώ πρίν ασπάζεται τον πατέρα και τον αδερφό της νύφης που την συνόδευσαν ως εκεί…(μάλλον για να είναι εντελώς  σίγουροι…οτι το» βάρος»…θα παραδοθεί στον «σωτήρα τους»)…
Κάθε γάμος,μοιάζει με…υπερπαραγωγή.
Φώτα και κάμερες παντού.
Λάμπουν και οι δύο …κι όλοι… τους καμαρώνουν.
Ακόμη…όλοι περιμένουν το σημείο,όπου ο παπάς λέει: » η δε γυνή,να φοβείται τον άνδρα», να δούν,αν η νύφη πατήσει ,το πόδι του γαμπρού.
Στο χορό του Ησαΐα,όλοι ραίνουν το ζευγάρι,με ρύζι και ροδοπέταλα ,που τους μοίρασαν 2-4 παρανυφάκια ,κρατώντας μικρά καλαθάκια.
Και τέλος…οι ευχές…το ζευγάρι και οι κουμπάροι,μαζί με τους γονείς του ζευγαριού,ευχαριστούν τους καλεσμένους,
(πολλοί,δίνουν εκείνη την ώρα το δώρο του γάμου,στο ζευγάρι ή στους γονείς του).

Στην είσοδο της εκκλησίας,μοιράζονται, στους καλεσμένους μπομπονιέρες,ενώ δίπλα είναι και το δώρο του κουμπάρου,σε όμορφη συσκευασία(χρυσό κόσμημα συνήθως ).

Ο κουμπάρος  αναλαμβάνει τα έξοδα για τα στέφανα,το δίσκο με τα ποτήρια και τον εσωτερικό στολισμό της εκκλησίας,ενώ δίνει και ξεχωριστό ακριβό δώρο.
Ακολουθεί κανένα δύωρο με φωτογράφιση της πιο όμορφης ημέρας του ζευγαριού.

.Μετά το μυστήριο,

καθώς το ζευγάρι κατευθύνεται,προς το στολισμένο αυτοκίνητο…έχουν ως φόντο…εντυπωσιακά πυροτεχνήματα , βαδίζοντας πάνω στον κόκκινο διάδρομο(-τάπητα),πλαισιωμένο από  τα ανθοστόλιστα αναμμένα κεριά .

Το ζευγάρι πρώτα κατεβαίνει στο πατρικό σπίτι του γαμπρού,όπου η πεθερά ,με λευκό μαντήλι την υποδέχεται ,για να της δώσει μέλι…να είναι γλυκός ο έγγαμος βίος.
Ένα μαντήλι  με αμύγδαλα,κουφέτα,ρύζι και ροδοπέταλα,δίνεται στην νύφη,να τα σκορπίσει παντού.

Ακολουθεί το σπάσιμο του ροδιού .

Το ζευγάρι κάθεται και ο ανύπαντρος κουνιάδος, ή ένα ανύπαντρο αγόρι σερβίρει στη νύφη ελληνικό καφέ κι αργότερα,γλυκό του κουταλιού.

Η νύφη με τη σειρά της αφήνει λεφτά στο δίσκο.

Φτάνοντας στο κέντρο:
Τα τραπέζια στρωμένα…οι καλεσμένοι με σειρά καθισμένοι.
Το τραπέζι του ζευγαριού,συνήθως,είναι στην κορυφή του κέντρου,στολισμένο,με γιρλάντες.Στο  τραπέζι αυτό,κάθονται τα πεθερικά και οι κουμπάροι.
Η μουσική χαμηλωμένη…δυναμώνει,όταν το γαμήλιο εμβατήριο παίζει,καθώς εμφανίζεται ,το αστραφτερό ζευγάρι….
Όλοι χειροκροτούν …
Οι νεόνυμφοι,στην πίστα του κέντρου...χορεύουν ευτυχισμένοι … blues …έπειτα…τους σερβίρεται σαμπάνια, σε ασημένιο δίσκο και όμορφα ,χαραγμένα ψηλά ποτήρια… πλέκουν , τα χέρια τους ,έτσι ώστε, η νύφη να πίνει από το ποτήρι του γαμπρού,ενώ εκείνος από το ποτήρι της νύφης…
και… η κοπή της τούρτας,κρατώντας το μαχαίρι και οι δύο μαζί…
Η νύφη γλυκαίνει τον γαμπρό κι αυτός με τη σειρά του την νύφη.
Η μουσική, δημοτική….πρώτα χορεύει η νύφη,ο γαμπρός ,τα πεθερικά και οι κουμπάροι…τσάμικα στη συνέχεια,για τους γονείς του ζευγαριού…χορεύουν με καμάρι κι απέραντη ικανοποίηση,που ο σκοπός τους,τελείωσε…
Επιτέλους ξανάσαναν!
Πάντρεψαν τα παιδιά τους…(στο Ξηρόμερο είναι δύσκολο να βρείς νύφη).
Και το γλέντι φουντώνει
Όλοι χορεύουν,ελαφροδημοτικά,τσιφτετέλια,χασάπικα και ζεϊμπέκικα,για τους πιο νέους…ως το πρωί...
Καθώς το ζευγάρι,περνάει από όλα τα τραπέζια τσουγκρίζοντας τα ποτήρια του με τους όλους τους  καλεσμένους ,ευχαριστεί για τις ευχές τους …
» Να ζήσετε !»

Χειροποίητες δημιουργίες του Ξηρομέρου:Κέντημα και πλέξιμο.

Η Ξηρομερίτισσα,μετά το τέλος των εργασιών του καπνού ,της κτηνοτροφίας ή των σιτηρών,»ξεκουραζόταν» ,κεντώντας ή πλέκοντας.
Ήταν υποχρέωσή της,να τελειώσει την προίκα των κοριτσιών της και να πλέξει τα ρούχα της οικογένειας .
Η αξία της ,ως γυναίκα κρίνονταν,από τις επιδόσεις της στον αργαλειό και στο πλέξιμο των ρούχων.
Όλες οι γυναίκες του σπιτιού,είχαν υποχρέωση να κεντάνε και να πλέκουν.
Η Ξηρομερίτισσα,με σύζυγο τσοπάνη,εκτός από την κάπα  και τα σακούλια,που ύφαινε στον αργαλειό,έπρεπε να έχει έτοιμα για τον άντρα της, τις μάλλινες φανέλες και τις χοντρές κάλτσες του,τα τσουράπια.

Οι φανέλες και τα τσουράπια πλέκονταν με ειδικές λεπτές βελόνες.
Το νήμα ήταν μάλλινο,ψιλογνεσμένο και δεν βάφονταν.
Άλλα πλεκτά είδη ένδυσης ήταν και τα φορέματα,η μπέρτα και η εσάρπα(σάλι).
Με τις βελόνες πλεξίματος,έφτιαχνε τα πουλόβερ ,της οικογένειας,χωρίς μανίκια,τα οποία πρόσθεσαν αργότερα.
Με το λεπτό  βελονάκι και βαμβακερό νήμα,έπλεκαν τις δαντέλες και ολόπλεχτα λευκά είδη λεπτοδουλεμένα.
Πριν μια δεκαπενταετία,όλες έπλεκαν στο Ξηρόμερο,ενώ σήμερα σπάνια βλέπεις να κεντάνε,ή να πλέκουν ,με το βελονάκι.
Τα φορέματα,πλέκονταν με το χοντρό βελονάκι,με μάλλινο νήμα,όπως η  μπέρτα και το σάλι.
Το σάλι ακόμα πλέκεται στο Ξηρόμερο,με μάλλινο νήμα του εμπορίου και αποτελεί αξεσουάρ των γιαγιάδων.
Η πλέξη του,αρχίζει από την κάτω γωνία του,ρίχνοντας,ποδαράκια στον αέρα  και από τις δυό πλευρές ,σχηματίζοντας τετραγωνάκια,πάνω στην αλυσίδα.

Είναι μια πολύ καλή πρόταση για δώρο,σε κάποια αγαπημένη σας ηλικιωμένη,ειδικά αν είναι πλεγμένο με τα χεράκια σας.

Τα σχέδια,των πλεκτών,όπως και των υφαντών είναι συμμετρικά.
Το σωστό μέτρημα,είναι η επιτυχία της συμμετρικότητας τους,επομένως και η άψογη εμφάνισή τους.

Το κέντημα στο χέρι ,ήταν η λύση για την προίκα των κοριτσιών,όπως και το κέντημα με το βελονάκι.
Το κοφτό ομως,διακοσμούσε και ρούχα των γυναικών.

Με το καντήλι ή το λυχνάρι,οι Ξηρομερίτισσες έφτιαχναν έργα τέχνης μετρώντας,τις κλωστές του υφάσματος- καμβά του εμπορίου- και τον αριθμό από τις βελονιές.Το κέντημα ,αυτό ονομάζονταν,τοις μετροιτοίς,με σταυροβελονιά.
Το ανεβατό,η ρίζα,το φουσκωτό,κοφτό και  το φιλτιρέ, είναι ονομασίες κεντήματος,που παίρνουν από τον τρόπο περάσματος της βελονιάς στο ύφασμα.
Οι τρόποι αυτοί,ήταν αρκετά χρονοβόροι και απαιτούσαν υπομονή,αλλά το αποτέλεσμα,έκανε υπερήφανη, την δημιουργό και… άξια επαίνων.
Σήμερα,σπάνια κεντάνε στο χέρι.
Το εμπόριο,διαθέτει αφθονία  κεντημένων,λευκών ειδών.

Δημιουργίες στη  μηχανή, κοφτά συνήθως, με κλασσική κεφαλή ,η οποία έκανε και κάνει το καλύτερο κοφτό και αζούρ,που δεν ξέφτιζε στο πλύσιμο.Ακόμα,υπάρχουν τέτοιες μηχανές στην αγορά,γιατί κάνουν το καλύτερο κέντημα.
Το φιλτιρέ είναι ένα είδος κεντήματος,που απαιτεί πολύ υπομονή,για την προετοιμασία του,το ξέφτισμα ανα 5 κλωστές οριζόντια και κάθετα.
Στην μηχανή,γίνονται όλα τα είδη κεντήματος που γίνονται και στο χέρι, πιό ανθεκτικά και πιό όμορφα,εκτός από την σταυροβελονιά.
Πολλές γυναίκες κεντούσαν επί πληρωμή,ακόμη και σήμερα.

Γαριδούλες κοκκινιστές.

Οι μικρές γαρίδες είναι πεντανόστιμες ,αλλά ,οι φρέσκες, έχουν λίγη φασαρία στο καθάρισμα και μυρίζουν έντονα.
Υπάρχει λύση!Βάλτε τις γαρίδες,σ ‘ ένα μπώλ και στίψτε ένα λεμόνι.Αφήστε λίγο και μετά καθαρίστε τις.
Χαράζετε από πάνω τις γαρίδες και αφαιρέστε τα ποδαράκια και τα μουστάκια.
Τρίβοντας ελαφρά τις γαρίδες,καθαρίζονται μόνες τους.Με το λεμόνι,δεν μυρίζουν τα χέρια σας,ή το σπίτι.
Ξεπλένετε καλά,πριν μαγειρέψετε.Μία άλλη λύση για να γλυτώσετε το καθάρισμα,είναι οι έτοιμες,καθαρισμένες ,κατεψυγμένες.Τα κατεψυγμένα θαλασσινά,ποτέ δεν τα ξεπαγώνουμε με ζεστό νερό,ούτε τα μαγειρεύουμε κατευθείαν,ειδικά τα μύδια και τις γαρίδες.
Ξεπαγώνουμε,είτε αφήνοντας,στη συντήρηση ,από το προηγούμενο βράδυ,(το καλοκαίρι) ,είτε σε θερμοκρασία δωματίου (το χειμώνα).
Ή την ίδια μέρα,βάλτε τις γαρίδες σε κρύο νερό και αφήστε τις για 2 ώρες,αλλάζοντας 2-3 το νερό.

Υλικά

1 κιλό γαρίδες,καθαρισμένες
2 μέτρια κρεμμύδια,περασμένα στο μπλέντερ
500 γρ.   τριμμένη ντομάτα,στο μπλέντερ,(μια ώριμη,μεγάλη ντομάτα).
Αλάτι 1 κουταλάκι του γλυκού.
Πιπέρι 1/4  κουταλάκι του γλυκού,(για πικάντικο,προσθέστε μισό κουτ.γλυκού).
Μισό φλυτζάνι ελαιόλαδο(αν δεν θέλετε τόσο λάδι,βάλτε  1/4 φλυτζάνιού ,το καλύπτει η ντομάτα)
1 κουταλάκι του γλυκού πελτέ ντομάτας,διπλής συμπυκνώσεως.

Εκτέλεση

Βάζουμε το λάδι ,σε μέτρια κατσαρόλα και αφήνουμε να κάψει λίγο.
Ρίχνουμε το κρεμμύδι και σωτάρουμε ελαφρά,ανακατεύοντας.
Προσθέτουμε τον πελτέ και σωτάρουμε άλλο λίγο.
Έπειτα προσθέτουμε,την αλεσμένη ντομάτα , αφήνουμε 1 λεπτό περίπου και ρίχνουμε τις γαρίδες .
Προσθέτουμε νερό,ώστε να καλυφθούν οι γαρίδες,περίπου 3 δάχτυλα πάνω από αυτές, (ή στην μέτρια κατσαρόλα λίγο κάτω από τη μέση της).
Αφήνουμε να πάρει βράση και αφήνουμε μία ώρα,σε μέτρια φωτιά,ανακατεύοντας πού και πού.Η σάλτσα,θα γίνει βελούδινη,αφήνουμε να δέσει.

Έτοιμες!
Συνοδεύουμε,με μακαρόνια ,βρασμένα -ξεχωριστά -ρύζι σουρωτό,ή πατάτες τηγανητές.

Τα υφαντά του Ξηρομέρου.Χειροποίητες δημιουργίες.

Η υφαντική τέχνη στο Ξηρόμερο,είναι το σημαντικότερο μέρος,της παράδοσής του.

Η υφαντική τέχνη,ήταν μία από τις αναρίθμητες υποχρεώσεις,της Ξηρομερίτισσας.
Τα σκεπάσματα…τα χαλιά…μερικά είδη  ένδυσης και λευκά είδη…ήταν οι δημιουργίες της τέχνης, αυτής…που  κάλυπτε ,τις ανάγκες των Ξηρομεριτών,σε όλα τα στάδια της ζωής τους.
Τα στρωσίδια ήταν τα κιλίμια και τα ταπέτα(τάπητα).
Άλλα υφαντά ήταν τα χειράμια,τα σαΐσματα( ή σαέσματα),τα κουρέλια,οι μαντανίες,οι τσέργες (φλοκάτες,)οι κάπες και τα σακούλια. Επίσης οι πάντες,που έβαζαν ως προστατευτικά από τον κρύο ασβεστωμένο τοίχο και τα καλύμματα των κρεβατιών.
Λευκά υφαντά είδη ήταν οι πετσέτες προσώπου ,τα μαλτέζικα( μεσάλες-τραπεζομάντηλα  φαγητού )
,οι πετσέτες φαγητού, οι σπαργάνες ( ψιλές,τετράγωνες πάνες μωρών,περίπου ενός μέτρου)και οι φασκιές(πολύ μακριές υφαντές στενόμακρες λωρίδες,σαν τα σημερινά κασκόλ).
Υφαντά είδη ένδυσης ήταν οι κάπες ,για τους τσοπάνους .
Άλλα  υφαντά  ήταν και τα σακούλια.
Τα σακούλια υφαίνονταν,με πολύ ψιλό μάλλινο νήμα ανάμεικτο με βαμβάκι.
Η δημιουργία μάλλινων υφαντών ήταν χρονοβόρα και κουραστική.
Ξεκινούσε από το πλύσιμο των μαλλιών,το ξάσιμο,ώσπου να το κάνουν τουλούπα.
Η τουλούπα,ήταν αφράτο ξασμένο πρόβειο μαλλί.
Δένονταν  σ’ ένα χειροποίητο,σκαλιστό κοντάρι , την ρόκα, ύψους περίπου 1 μισυ μέτρου που στην κορυφή του ήταν πιο πλατύ ,γύρω στα 20 εκατοστά,για να δένεται η τουλούπα.
Η  κεφαλή  της ρόκας ήταν λαξευμένη από ξυλογλύπτη .
Συνήθως,οι ανάγλυφες παραστάσεις,ήταν άξιες θαυμασμού.
Στρίβοντας,με τον δείκτη και τον αντίχειρα, το μαλλί και τραβώντας το προσεχτικά,έφτιαχναν το νήμα…έγνεθαν,τυλίγοντάς το στο αδράχτι.
Το αδράχτι ,ήταν μια ξύλινη,βέργα  διαμέτρου ενός περίπου, εκατοστού,που πλάταινε ελαφρώς στο κέντρο.
Ήταν χειροποίητο και γυαλισμένο.
Με ώρες ολόκληρες γνέσιμο,έφτιαχναν το μάλλινο νήμα,απαραίτητο για τον αργαλειό και το πλέξιμο.
Τα νήματα αυτά τα έβαφαν,είτε με φυτικές βαφές,είτε με βαφή του εμπορίου ,σε μορφή σκόνης.
Το βάψιμο γίνονταν στο καζάνι,προσθέτοντας την βαφή σκόνη σε νερό που βράζει.
Στο βάψιμο με φυτικές βαφές ,γινόταν με το βράσιμο των φύλλων από πουρνάρι,βελανιδιάς,ή καρυδιάς,ή βελανιδιών,για πολλές ώρες,που μετά αφαιρούνταν από το βαμμένο νερό για να μπούν τα νήματα.
Το φυτικό βάψιμο,έδινε ανεξίτηλα χρώματα μπέζ,μπέζ- λαδί,καφέ ανοιχτό και καφέ σκούρο.
Στέγνωναν και  μάζευαν το νήμα,με την βοήθεια της ανέμης,σε μασούρια.
Τα μασούρια ήταν από σκληρό χαρτόνι- εγώ τα τραπουλόχαρτα θυμάμαι ως βάση-γύρω από το οποίο ,τυλίγονταν νήματα διαφόρων χρωμάτων ξεχωριστά και έμπαιναν στην σαΐτα.

Η σαΐτα ήταν ένα  χειροποίητο εργαλείο πλατύ ξύλινο ,καλογυαλισμένο,με μια υποδοχή στο κέντρο για το μασούρι.
Οι κλωστές του αργαλειού αποτελούσαν το σκελετό…την βάση του υφαντού και… υπήρχαν,στην αγορά.
(Να και κάτι,που έβρισκαν έτοιμο).
Οι πιο καλές  κλωστές-βάση,ήταν οι λινές κι ακουλουθούσαν οι   βαμβακερές,(λινό,βαμβάκι).

Τα κιλίμια ήταν μεγάλα στρωσίδια της επιφάνειας.
Από κάτω έβαζαν ένα άλλο χοντρό, υφαντό υπόστρωμα,με μάλλινο νήμα από τράγιο μαλλί.

Tα κιλίμια,είχαν ρίγες τα χράδια,το κομμάτι με συνεχόμενα χράδια αλλά και το κομμάτι της παράστασης του κιλιμιού,ονομάζονταν μάνα.Ενώ τα σχέδια ,πολλές φορές ,έργα τέχνης,ονομάζονταν ξόμπλια.

Είδη κιλιμιών:
Το ανατολίτικο,ήταν κιλίμι με βαριά ξόμπλια( μπορντούρα).
Η δημιουργία του,απαιτούσε μεγάλη εμπειρία και επιδεξιότητα.
Όσες έφτιαχναν ανατολίτικα θεωρούνταν κορυφή στο είδος τους.
Το ξόμπλι,ήταν τα σχέδια που είχε το κιλίμι και το ανατολίτικο,είχε οβάλ δίσκους.
Παρόμοια,με τους δίσκους των σημερινών χαλιών, αλλά στον αργαλειό.
Το μωσαϊκό,ήταν κι αυτό κιλίμι,από τα καλά κι αυτό με ξόμπλια…η διαφορά του με το ανατολίτικο, ήταν τα αντί για οβάλ δίσκο είχε ρόμβο ,(φωτο2).
Συνήθως υφαίνονταν σε μακρόστενες μεγάλες λωρίδες.
Με τους πιο παλιούς αργαλειούς ,που είχαν στενά χτένια,έφτιαχναν 3 φύλλα,ενώ αργότερα με 2 φύλλα,τα όποία κολλούσαν, δηλ. έραβαν με το χέρι.
Με τον ίδιο τρόπο υφαίνονταν και τα τάπετα ,οι μαντανίες και τα χειράμια.
Το χειράμι,είναι κιλίμι,αλλά πιο λεπτό με μαύρα και κόκκινα συνεχόμενα τετράγωνα.
Το κιλίμι,που είχε ρίγες,το έλεγαν,κιλίμι,με αποστάσεις.

Οι τσέργες ή φλοκάτες,είχαν άλλη φασαρία.
Το νήμα γνέθονταν και το έδιναν στην νεροτριβή,όπου αφράταινε.
Έκοβαν τους φλόκους ή φλόκια,σε ίσες αποστάσεις και μετά στην ύφανση έριχναν 3 σαϊτιές συνεχόμενες,έπαιρναν 3 κλωστές της βάσης και πέρναγαν το φλόκι,έτσι ώστε,το κέντρο  του κομμένου κομματιού να βρίσκεται στην βάση.
Η τσέργα ήταν ιδιαίτερα χρονοβόρα εξαιτίας της προσθήκης φλόκων.
Με τον ίδιο τρόπο,υφαίνονταν και τα κουρέλια,αλλά το νήμα,το κουρελόγνεμα,ήταν από βαμβακερό ύφασμα,(μερικοί έκοβαν και ρούχα παλιά σε ενός εκατοστού,λωρίδες.)
Άλλο ένα υφαντό είναι και το σάισμα.
Το ξάσιμο του τράγιου μαλλιού,ήταν πιο δύσκολο.Με την βοήθεια 3 εως πέντε κλωστών,στερεωμένες σε 2  πέτρες ,χτύπαγαν το στημόνι,(=νήμα)με δύναμη.
Έτσι το τραγόμαλλο αφράταινε και γινόταν τουλούπα,πιο άγρια από την πρόβεια.
Η τουλούπα,αυτή γνέθονταν , σε νήμα.
Με τον ίδιο τρόπο,έφτιαχναν και τις κάπες.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 η υφαντική τέχνη,σταμάτησε.
Οι αργαλειοί,πλέον,κοσμούν λαογραφικά μουσεία ή έχουν αραχνιάσει ,σκονισμένοι στα κατώγια ή τις αποθήκες- αν δεν έγιναν προσάναμμα για το τζάκι).
Η τέχνη αυτή σταμάτησε,γιατί στη ζωή μας μπήκαν οι πρακτικές,συνθετικές μοκέτες.
Τα μάλλινα,που τόσο κόπο,έκαναν για μας ,οι μανάδες μας, πλήρωναν κιόλας για να συμπληρώσουν την προίκα μας,γέμισαν τα κελιά των μοναστηριών ή τα πήραν πίσω,προκειμένου να τα γλυτώσουν από τη χωματερή.
Δεν αντιλέγω ….ωραιότατα είναι τα υφαντά…τα χρωματά τους ξαναζωντανεύουν με το πλύσιμο,πλένονται πιο εύκολα,στεγνώνουν πιο γρήγορα,δεν λερώνουν εύκολα..είναι πιο υγιεινά,οι παιδίατροι δεν έχουν την ίδια γνώμη…
Τότε γιατί; με τόσα πλεονεκτήματα,γιατί δεν τα θέλουν οι νέες;
Για καθαρά πρακτικούς λόγους.
Ο χόρτινη σκούπα καταργήθηκε και η ηλεκτρική τα ξεστρώνει…μαζεύονται εκτός κι αν πατάνε τις άκρες τους βαριά αντικείμενα.

Πολλά σπίτια ακόμα στρώνονται,με υφαντά.
Αν και τελευταία…,βλέπουμε με άλλο μάτι,τα μάλλινα στρωσίδια.
Αν για υπόστρωμα,μπει συνθετική μοκέτα,τότε,με το σκούπισμα,μένουν στη θέση τους και δεν περνάει σκόνη.
Και τώρα που το ξανασκέφτομαι ,λέω, όταν πάω για ψώνια ,αντί για τσάντα να πάρω…υφαντό σακούλι!!!